Το χιόνι, πατημένο, κουρασμένο στο γκρι, στοιβάζεται στις άκρες των δρόμων. Το Σάλεμ όμως δε θαμπώνει απ τη γοητεία του. Παλιό, αρχοντικό απ τη ναυτοσύνη του, με σπίτια πολύ προσεγμένα και διατηρημένα, όλο χρώματα και γλυκούς φωτισμούς, μόλις νυχτώνει να θυμίζουν κεράκια. Νεανικό, μιας και έχει νυχτερινή ζωή όλο μπαράκια, που γεμίζουν από φοιτητές του εδώ μεγάλου Πανεπιστήμιου ή όσους ψάχνουν ίχνη του απόκρυφου, σε μια ματωμένη ιστορίας κυνηγητού μαγισσών. Εδώ γεννήθηκε η αμερικανική Εθνοφρουρά και το λιμάνι του κόντραρε εκείνο της Βοστώνης, ενώ περιβόητοι πειρατές όπως ο Μαυρογένης και ο Κάπτεν Κιντ τρομοκρατούσαν απ τα νερά τα Βορρά τα καράβια που διέσχιζαν τον ωκεανό.
Φυσικά έχει μουσεία για την ναυτική τους Ιστορία, αλλά η μικρή, σχεδόν σαν ζωγραφιά, ειδυλλιακή πόλη προβάλει το στοίχειωμα της απ το παρελθόν και επωφελείται οικονομικά με κάνα εκατομμύριο τουρίστες που φτάνουν εδώ αναζητώντας συγκινήσεις μεταφυσικού χαρακτήρα.
Το σπίτι του Ναθάνιελ Χώθορν και οι δικαστές μαγισσών πρόγονοι
Ένα σπίτι – μουσείο που είναι στοιχειωμένο υποτίθεται και σου ζητά να ανέβεις τις σκάλες στα σκοτεινά αν σου βαστάει. Εδώ είναι και το σπίτι που μεγάλωσε ο συγγραφέας Ναθάνιελ Χώθορν, που έγραψε το περίφημο Άλικο Γράμμα, στα μέσα του 17ου αιώνα, με την πρώτη γυναίκα ηρωίδα της Αμερικανικής Λογοτεχνίας, που στην ουσία καταγγέλλει την κοινωνική υποκρισία, την άρχουσα αστική τάξη, τη θεοκρατία, την υποκριτική πίστη, την έλλειψη παιδείας και ενσυναίσθησης και την άσκοπη κακομεταχείριση των αρχών του χριστιανισμού. Στοιχειωμένος και ο ίδιος ο συγγραφέας απ τους προγόνους του, μιας και ο πουριτανός προ – προπάππους του, σημαντικό μέλος της Αποικίας του Κόλπου της Μασαχουσέτης, έγινε δικαστής διαβόητος για τις σκληρές του ποινές, ενώ ο γιος του Γουίλιαμ και ο προ-παππούς του συγγραφέα Τζον Χάθορν ήταν ένας από τους δικαστές στις Δίκες των μαγισσών του Σάλεμ και υπεύθυνος για τις δοκιμασίες – μαρτυρία τους.
Το Μουσείο των Μαγισσών
Φυσικά θα επισκεφθούμε το Μουσείο των Μαγισσών του Σάλεμ. Μια παλιά, από τα 1690 εκκλησία, γινεται ο ατμοσφαιρικός χώρος. Σκοτάδια. Κέρινα ομοιώματα σε διάφορα επίπεδα φωτίζονται επιβλητικά και σιγά σιγά η αιματοβαμμένη Ιστορία ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια θεατών που αισθάνονται σα να γυρίσαν στον χρόνο και να είναι μπροστά στα γεγονότα. Είμαστε εκεί και κοιτάμε τον παραλογισμό, σα μάρτυρες στο χρόνο… Το μικρό χωριό της Νέας Αγγλίας είναι ανήμπορο να ανασάνει μέσα στο βάλτο του πουριτανισμού. Απαγορεύονται τα χρώματα, τα τραγούδια και η μουσική και η τέχνη πάσης φύσης. Η συντηρητική κοινωνία εκλαμβάνει κάθε τι άγνωστο ως έργο του Διαβόλου. Και φυσικά ψάχνεται για κάθε δυστυχία να κατηγορήσει κάποιους άλλους. Το Σάλεμ Βίλατζ με το γειτονικό Σάλεμ Τάουν είναι σε συνεχή αντιμαχία. Ο κόσμος μόλις αντιμετώπισε μια πρόσφατη επιδημία ευλογιάς. Οι πολεμικές φυλές των αυτοχθόνων Αμερικανών δεν συγχωρούν τα δεινά που οι λευκοί τους επιβάλλανε και είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να επιτεθούν. Οι περισσότεροι άνδρες λείπουν καιρό στις θάλασσες. Φόβος, θρησκοληψία και καχυποψία!
Η ιστορία του παρολογισμού
Δύο μικρά κορίτσια, ένα χειμώνα που δεν έλεγε να περάσει, σέρνονται στο πάτωμα, βγάζουν αλλόκοτες κραυγές και βλασφημούν. Τα κορίτσια λέει ο γιατρός δεν είναι άρρωστα αλλά «δαιμονισμένα» και υπαίτια ήταν η Τιτούμπα, μια σκλάβα από την Καραϊβική, φυσικά μαύρη, όπως μαύρος ήταν και ο ίδιος ο Διάβολος. Μετα υπεύθυνες κατονομάζονται και η Σάρα Όσμπορν και η Σάρα Γκουντ οι οποίες συλλαμβάνονται και οδηγούνται σε δίκη. Η Όσμπορν και η Γκουντ αρνούνται τις κατηγορίες. Η καημένη η Τιτούμπα, ομολογεί. Υποστηρίζει πως ο Διάβολος επισκέφτηκε την ίδια αλλά και άλλες γυναίκες της περιοχής. Οδηγούνται στη φυλακή με την κατηγορία της μαγείας. Ένα κύμα υστερίας ‘πνίγει’ τα μυαλά των κατοίκων που ζητούν απαντήσεις. Ο κυβερνήτης της Μασαχουσέτης, σερ Ουίλιαμ Φιπς, συγκρότησε ένα ειδικό δικαστήριο. Ακολούθησαν δεκάδες συλλήψεις. Η παραδοχή και η κατάδοση άλλων γυναικών που ήρθαν σε επαφή με την μαγεία ήταν πλέον καθημερινό φαινόμενο. Το δικαστήριο αποφάνθηκε: ”Θάνατος”. Το κυνήγι των μαγισσών γινεται πάθος και εξαπλώνεται σε Σάλεμ Βίλατζ, Σάλεμ Τάουν, Ίπσουιτς, Άντοβερ, Βοστώνη και Τσαρλς Τάουν. Κατηγορήθηκαν διακόσια άτομα. Πέθαναν 24 και εκτελέστηκαν 19. Ανάμεσα τους πέντε άνδρες. Ο ένας ήταν υπουργός κι ο άλλος αστυνομικός, που αρνήθηκε να συνεχίσει τις συλλήψεις υποτιθέμενων μαγισσών. Θανατωθήκαν και δυο σκυλιά ως «μάγοι»! Ο θάνατος επιβάλλονταν δι’ απαγχονισμού στην πλαγιά του, «στοιχειωμένου» φυσικά, Γκάλοους Χιλ. Μόνο ο Τζιλ Κόρεϊ, που δε δέχτηκε το κατηγορητήριο, πέθανε αφού τον έθαψαν κάτω από βαριές πέτρες, βασανίζοντας τον. Κάποια στιγμή, η τρέλα άρχισε να απελπίζει τους πιο συνετούς. Ο κυβερνήτης Φιπς, ο οποίος στις 29 Οκτωβρίου του 1692 έδωσε χάρη σε όσους είχαν απομείνει ζωντανοί.
Οι δίκες μαγισσών είχαν σημαντικές επιπτώσεις σ’ όλη την περιοχή. Οι σοδειές και χωράφια και τα ζώα εγκαταλείφθηκαν και πολλοί κάτοικοι, μέσα στη γενική αυτή παράνοια, εγκατέλειψαν την περιοχή με τα υπάρχοντά τους φορτωμένα στα καρά τους, για να αναζητήσουν αλλού ζωή και κυρίως στη Νέα Υόρκη. Η Τιτούμπα, παρέμεινε στη φυλακή για δεκατρείς μήνες. Τελικά ένας άγνωστος άνδρας πλήρωσε το αντίτιμο για την αποφυλάκισή της και την πήρε μακριά από το Σάλεμ. Δεν μαθεύτηκε ποτέ τι απέγινε. Η Αν Πάτναμ, που ήταν 12 χρονών, όταν κατονόμαζε γυναίκες ως μάγισσες στο δικαστήριο του Σάλεμ, μαζί με την Ελίζαμπεθ Πάρις και την Άμπιγκεϊλ Γουίλιαμς, 14 χρόνια αργότερα παραδέχτηκε ενώπιον του εκκλησιάσματος της πόλης και μετά από έγγραφη μεταμέλεια προς τον τότε πάστορα, ότι είχε πει ψέματα κατά τις δίκες του 1692, «παρασυρμένη από το Σατανά». Οι «μάγισσες του Σάλεμ» δεν έχουν αποκασταθεί νομικά, ακόμα! Η Ιστορία στον κόσμο όλο και στην Ευρώπη σε άλλους χώρους. Δυο «μάγισσες» και οι ιστορίες τους για το πως οδηγήθηκαν στην πυρά στην Ευρώπη. Ταινίες και βιβλία. Στο τέλος τα «κυνήγια μαγισσών» για να κατηγορηθούν οι άλλοι για τα δεινά των υπολοίπων. Ο Μακαρθισμός, η απομόνωση των Ιαπώνων μετα το Περλ Χάμπορ, το AIDS και οι κοινωνικές επιθέσεις στη Gay κοινότητα.
Όσο υπάρχουν άνθρωποι
Στην οδό Derby υπάρχει το Salem Wax Museum of Witches and Seafarers. Εκεί θα βρει κανείς μινιατούρες, μικρά δώρα και θα μάθει περισσότερα για το Σάλεμ, τις δίκες των μαγισσών, αλλά και τους θαλασσοπόρους. Από τέλη Ιουνίου μέχρι τέλη Αυγούστου, το SALEM Wax Museum ανοίγει τις πύλες του Frankesteins’s Castle, ένα σκοτεινό μπουντρούμι που σε αφήνει στο έλεος του γνωστού χαρακτήρα της ταινίας από το μακρινό 1931. Κατά τα άλλα υπέρκομψα μπαρ, εστιατόρια, μπουτίκ, λογιών μαγαζιά, πάρα πολλά βιβλιοπωλεία υπάρχουν παντού. Και φυσικά σχολές μαγισσών. Και μέντιουμ, μοντέρνες μάγισσες και μάγοι, με φίλτρα, ξόρκια και κυρίως ατμοσφαιρική σκηνοθεσία είναι παντού. Στο Χάλοοουν εδώ συρρέουν λογής μεταφυσικά αλλοπαρμένοι, κάποτε και αλλόκοτοι τύποι, η απλά όσι συνδυάζουν την γιορτή με μια εκδρομή σε αυθεντικό περιβάλλον. Παρ όλα αυτά, όλον τον καιρό το μέρος στέκει για να μην αφήσει να ξεχαστεί η καταπάτηση των πολιτικών ελευθεριών, η απαξία των γυναικών και των Αφροαμερικανών, τα εγκλήματα κατά αυτών που ενοχοποιούμε για τα δικά μας δεινά, την θρησκοληψία, τις δεισιδαιμονίες, τις προκαταλήψεις, τον φανατισμό και πως -δυστυχέστατα!- όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα υπάρχουν κυνήγια μαγισσών και Σάλεμ…
