Η απόπειρα δολοφονίας το Σάββατο κατά του Ντόναλντ Τραμπ σε προεκλογική συγκέντρωση στο Μπάτλερ της Πενσυλβάνια, είναι ο 13ος κρίκος σε μια αιματηρή αλυσίδα επιθέσεων και δολοφονιών Αμερικάνων προέδρων και υποψηφίων. Η ευκολία με την οποία προμηθεύονται όπλα οι Αμερικανοί, σε διαδικασία λιγότερο από μια ώρα και συχνά χωρίς κανέναν έλεγχο από τις αλυσίδες καταστημάτων όπλων ή απλώς τα ενεχυροδανειστήρια που βρίσκονται παντού, είναι και πάλι ένα θέμα για συζήτηση σε ένα προεκλογικό κλίμα που δείχνει πιο πολωμένο από ποτέ. Ποιοι ήταν τα θύματα και τι απέγιναν οι θύτες; Τι τους όπλισε τα χέρια και ποιά είναι τα βαθύτερα αίτια τόσων σκοτωμών εις το όνομα της Δημοκρατίας, των πολιτικών απόψεων, της φήμης, της εξουσίας και εν τέλει του Κράτους και της Βίας, των παιδιών της φρικαλέας Στύγας, πάντα δορυφόρων της θέλησης απόλυτης εξουσίας. Γιατί «ελεύθερος κανείς, μονάχα ο Δίας», όπως λέει ο -το- Κράτος στο “Προμηθέας Δεσμώτης” του Αισχύλου…
Αβραάμ Λίνκολν -16ος πρόεδρος, 1865:
Πυροβολήθηκε ενώ γέλαγε πολύ, στο θέατρο Φορντ στην Ουάσιγκτον, κατά τη διάρκεια της τρίτης πράξης μια κωμωδία, που παρακολουθούσε μαζί με τη σύζυγό του. Ο Τζον Γουίλκς Μπουθ, γνωστός ηθοποιός και κατάσκοπος της Συνομοσπονδίας, ένθερμος υποστηρικτής των Νοτίων, από το Μαίρυλαντ, μπήκε στο προεδρικό θεωρείο και πυροβόλησε τον Λίνκολν στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Ο Λίνκολν έχασε τις αισθήσεις του και σωριάστηκε αναίσθητος, έχοντας ακόμα, ένα χαμόγελο στο πρόσωπο. Ο Λίνκολν αφού μεταφέρθηκε σε ένα κοντινό σπίτι, μετά από εννέα ώρες που βρισκόταν σε κώμα, πέθανε το επόμενο πρωί στις 7:22. Ο Μπουθ βρέθηκε κρυμμένος σε έναν αχυρώνα στη Βιρτζίνια 12 μέρες αργότερα, όπου πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε.
Τζέιμς Γκάρφιλντ, 20ος πρόεδρος, 1881:
Πυροβολήθηκε ενώ περπατούσε σε σιδηροδρομικό σταθμό στην Ουάσιγκτον, έξι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Πέθανε από τα τραύματά του, λίγες εβδομάδες αργότερα. Δολοφόνος του ήταν ο Τσαρλς Γκιτού, που καταδικάστηκε και εκτελέστηκε μετά από πέντε μήνες. Ο Γκιτού, ψυχολογικά ασταθής, είχε την ψευδαίσθηση πως είχε παίξει σημαντικό ρόλο στην εκλογική νίκη του Γκάρφιλντ, για την οποία θα έπρεπε να ανταμειφθεί με τον τίτλο του πρέσβη και την ανάληψη πρεσβείας των ΗΠΑ στη Βιέννη ή στο Παρίσι, ή έστω στο Σαν Ντιέγκο της Χιλής. Όταν αυτό φυσικά και δεν έγινε, δανείστηκε 15 δολάρια από έναν συγγενή του, αγόρασε ένα όπλο και επιτέθηκε.
Γουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ, 25ος πρόεδρος, 1901:
Πυροβολήθηκε μετά από ομιλία του στη Νέα Υόρκη. Και ενώ τα τραύματα φαίνονταν ιάσιμα και αναμενόταν να αναρρώσει, έπαθε γάγγραινα έπεσε και πέθανε μετά από οκτώ ημέρες απ την επίθεση του. Ο 28χρονος Λιόν Φ. Τζόλγκοζ, γιος Πολωνών μεταναστών, ενταγμένος στο αναρχικό κίνημα της εποχής και οπαδός της Εμμα Γκόλντμαν, ήταν ο δολοφόνος. «Σκότωσα τον πρόεδρο γιατί ήταν εχθρός του δικαίου των ανθρώπων, του δικαίου των εργατών» δήλωσε στο δικαστήριο και ακόμα τόνισε πως «δεν μετανιώνω για τη πράξη μου». Εκτελέστηκε στην ηλεκτρική καρέκλα λίγες εβδομάδες μετά τη δολοφονία. Το σώμα του δεν παραδόθηκε στην οικογένειά του. Ο εγκέφαλος του χρησιμοποιήθηκε για πειράματα, η σωρός του διαλύθηκε σε θειικό οξύ, ενώ οι επιστολές και τα ρούχα του κάηκαν.
Θίοντορ Ρούσβελτ, υποψήφιος για προεδρία, 1912:
Ο Θίοντορ Ρούσβελτ ήταν υποψήφιος για τον Λευκό Οίκο ως πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, όταν πυροβολήθηκε, πριν από ομιλία του στο Μιλγουόκι. Την απόπειρα δολοφονίας είχε κάνει ο πρώην φύλακας σαλούν, περιπλανώμενος ποιητής και άστεγος Τζον Σρανκ που, όπως βρέθηκε σε σημειώσεις του, είχε δει το φάντασμα του Γουίλιαμ ΜακΚίνλι σε όνειρο και του είχε πει να τον εκδικηθεί δολοφονώντας τον Θίοντορ Ρούσβελτ, που τον είχε διαδεχθεί. Η σφαίρα του Σρανκ βρήκε τον Ρούσβελτ στο στήθος, αλλά αφού διαπέρασε τη ατσάλινη θήκη των γυαλιών του και ένα αντίγραφο 50 σελίδων της ομιλίας του με τίτλο «Η ανάγκη για εθνική πρόοδο είναι μεγαλύτερη από κάθε ατομική επιδίωξη », που βρίσκονταν στην εσωτερική τσέπη του σακακιού του. Οι παραβρισκόμενοι πήγαν να λιντσάρουν τον Σρανκ, μα ο Ρούσβελτ τους σταμάτησε. Έδωσε την ομιλία του και μετα πήγε στο νοσοκομείο. Οι γιατροί αποφάσισαν πως, αφού η σφαίρα είχε σφηνώσει στον θωρακικό μυ, αλλά δεν διείσδυσε στον υπεζωκότα θα ήταν επικίνδυνο να τον χειρουργήσουν. Η σφαίρα έμεινε στο στήθος του Θίοντορ Ρούσβελτ για το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Σρανκ πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του σε ψυχιατρείο.
Φράνκλιν Ρούσβελτ, 32ος πρόεδρος, 1933:
Ο Ιταλός μετανάστης, οικοδόμος Τζουζέπε Ζανγκάρα επιχείρησε να σκοτώσει τον Φρανκλίνο Ρούσβελτ, κατά τη διάρκεια βραδινής ομιλίας του, στο Μαϊάμι. Ο πρόεδρος δεν έπαθε τίποτα. Αντίθετα, ο δήμαρχος του Σικάγο, Αντόν Τσέρμακ σκοτώθηκε από την επίθεση, ενώ τραυματίστηκαν πέντε παρευρισκόμενοι πολίτες. Ο Ζανγκάρα, που είχε αγοράσει το όπλο του έναντι 9 δολαρίων από ενεχυροδανειστήριο, καταδικάστηκε σε θάνατο στην ηλεκτρική καρέκλα. Τα τελευταία του λόγια ήταν “Viva l’ Italia! Αντίο σε όλους τους φτωχούς λαούς παντού! Πατήστε το κουμπί! Εμπρός! Πατήστε το κουμπί! Τελειώνετε”. Το γεγονός πυροδότησε μια σειρά από λαϊκές θεωρίες, όπως πως ο Ζανγκάρα ήταν μέλος του συνδικάτου εγκλήματος της Ιταλικής Μαφία, ενώ υπήρξε έμπνευση για βιβλία, ταινίες και σειρές. Ξεχωρίζουμε το μυθιστόρημα του Φίλπ Κ. Ντικ, The Man in the High Castle ή Ο Άνθρωπος στο Ψηλό Κάστρο, μυθιστόρημα εναλλακτικής ιστορίας, όπου ο Ζανγκάρα πέτυχε να δολοφονήσει τον εκλεγμένο πρόεδρο Ρούζβελτ και η Ιστορία όλη γράφεται αλλιώς, με την κακή οικονομία και την απομόνωσης των Ηνωμένων Πολιτειών, να οδηγει τους συμμάχους να χάνουν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και τις δυνάμεις του Άξονα να κυριαρχούν στον πλανήτη.
Τζον Φ. Κένεντι, 35ος πρόεδρος, 1963:
Η πιο τραυματική δολοφονία, ριζωμένη στο συλλογικό θυμικό των ΗΠΑ, είναι αυτή, που ο Κένεντι πυροβολήθηκε θανάσιμα, στο αυτοκίνητο του, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψης του στο Ντάλας του Τέξας. Χτυπήθηκε με τουφέκι υψηλής ισχύος από απόσταση και πέθανε στο νοσοκομείο λίγες ώρες αργότερα. Δίπλα του και γεμάτη από το αίμα του, ήταν η σύζυγος του, η τότε πρώτη κυρία των ΗΠΑ, Ζακλίν Κένεντι. Η αστυνομία συνέλαβε τον Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ. Ήταν πρώην πεζοναύτης, είχε διαγνωστεί με «διαταραχή προτύπων προσωπικότητας με σχιζοειδή χαρακτηριστικά και παθητικές-επιθετικές τάσεις», ενώ ήταν πρώτα κομουνιστής και μετα αντικομουνιστής και είχε ζήσει στο Μινσκ στην Λευκορωσία της τότε Σοβιετικής Ένωσης, ενώ ήταν παντρεμένος με Σοβιετική πολίτη.
Μετα την δολοφονία του Κένεντι, σκότωσε με τέσσερις πυροβολισμούς και τον αστυνομικό Τίππιτ, που τον είχε θεωρήσει ύποπτο. Τελικά συνελήφθη σε ένα σινεμά. Δύο μέρες αργότερα, καθώς οδηγούνταν στη φυλακή, πυροβολήθηκε από τον Τζακ Ρούμπι, ιδιοκτήτη νυχτερινού κέντρου στο Ντάλας. Όπως όλοι γνωρίζουμε, τόσο η δολοφονία του Κένεντι, όσο και εκείνη του Οσβαλντ, γέννησαν πολυάριθμες θεωρίες συνωμοσίας.
Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, υποψήφιος, 1968:
Ο μικρότερος αδερφός του JFK έκανε εκστρατεία για το χρίσμα των Δημοκρατικών και μόλις είχε κερδίσει τις προκριματικές εκλογές της Καλιφόρνια το 1968. Αμέσως μετά την ομιλία του για τη νίκη πυροβολήθηκε στο ξενοδοχείο Abassantor του Λος Αντζελες, από τον Παλαιστίνιο-Ιορδανό Σιρχάν Μπισχάρα Σιρχάν. Ο Ρόμπερτ Κένεντι πέθανε την επόμενη μέρα στο Νοσοκομείο Good Samaritan. Ο δολοφόνος συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο. Η ποινή μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη και η αίτησή του για αποφυλάκιση, το 2023, απορρίφθηκε. Το 1989, ο Σιρχάν είπε στον Βρετανό δημοσιογράφο Ντέιβιντ Φροστ πως: «η μόνη μου σχέση με τον Ρόμπερτ Κένεντι ήταν η μοναδική υποστήριξή του στο Ισραήλ και η σκόπιμη προσπάθειά του να στείλει 50 μαχητικά αεροσκάφη στο Ισραήλ για να κάνει προφανώς κακό στους Παλαιστίνιους». Είναι φυλακισμένος στις φυλακές Ντόναβαν στην κομητεία του Σαν Ντιέγκο, ενώ το 2019 δέχτηκε επίθεση με μαχαίρι από συγκρατούμενο του.
Τζορτζ Γουάλας, υποψήφιος, 1972:
Ο Τζόρτζ Γουάλας επεδίωκε την υποψηφιότητα των Δημοκρατικών για την προεδρία όταν πυροβολήθηκε κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας στο Μέριλαντ. Πυροβολήθηκε τέσσερις φορές και μία από τις σφαίρες έπεσε στη σπονδυλική του στήλη. Αυτό τον άφησε παράλυτο για το υπόλοιπο της ζωής του. Τον πυροβόλησε ο Άρθουρ Μπρέμερ, ένα κακοποιημένο παιδί, με διαταραγμένη πάντα προσωπικότητα, που ήθελε να αποκτήσει φήμη σαν του Οσβαλντ. Πριτμούσε να σκοτώσει τον Νίξον, μιας και τον Γουάλας δεν τον ήξερε και κανένας και θεωρούσε πως ήταν αμελητέος. Όταν είδε πως ήταν αδύνατο να πλησιάσει τον Νίξον, απρόθυμα άλλαξε στόχο. Κρατούσε ημερολόγια με τις σκέψεις ως δολοφόνος, συνέλλεγε όπλα και διάβαζε βιβλία για εκτελεστές διασήμων. Καταδικάστηκε σε ισόβια και αποφυλακίστηκε το 2007. Το ημερολόγιο του Μπρέμερ ήταν η κύρια έμπνευση για τον χαρακτήρα του Τράβις Μπικλ του Ρόμπερτ Ντε Νίρο στη ταινία «Ο Ταξιτζής», που με την σειρά του, θα γίνει έμπνευση του για τον Τζον Χίγκερ Τζούνιορ, να πυροβολήσει τον Πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν αργότερα.
Τζέραλντ Φορντ, 38ος πρόεδρος, 1975:
Απέφυγε δύο απόπειρες δολοφονίας μέσα σε 17 ημέρες, και οι δύο στην Καλιφόρνια, στο Σακραμέντο και το Σαν Φρανσίσκο. Και οι δύο πραγματοποιήθηκαν από γυναίκες. Η Λινέτ Φρομ ή Σκουίκι ήταν από τις παλαιότερες οπαδούς του Τσάρλς Μάνσον και η πιο αγαπημένη του, στρατολογημένη στην Οικογένεια από όταν ήταν 18 χρόνων φοιτήτρια. Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1975, εμφανίστηκε πίσω από ένα δέντρο, ντυμένη με μια κατακόκκινη ρόμπα και επιχείρησε, πυροβολώντας, να δολοφονήσει τον Τζέραλντ Φορντ , αλλά την αφόπλισαν οι άνδρες της Μυστικής Υπηρεσίας. Κρίθηκε ένοχη για απόπειρα ανθρωποκτονίας και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Απέδρασε όταν άκουσε φήμες ότι ο Μάνσον πέθαινε, αλλά την συνέλαβαν μετά από δύο ημέρες. Αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους στις 14 Αυγούστου 2009, μετά από 34 χρόνια πίσω από τα κάγκελα και τρία χρόνια μετά τον θάνατο του πρώην προέδρου Φορντ. Ζει με τον φίλο της, έναν καταδικασμένο για δολοφονία θαυμαστή του Μάνσον, σε ένα ερημικό σπίτι, σε απομονωμένη εξοχική περιοχή της πολιτείας της Νέας Υόρκης.
Μόλις 17 ημέρες μετα την απόπειρα δολοφονίας του στο Σακραμέντο, η Σάρα Τζέιν Μουρ, μητέρα 4 παιδιών, πυροβόλησε τον πρόεδρο Φορντ στο Σαν Φρανσίσκο. Ήταν μεγάλη θαυμάστρια της Πατρίτσια Χιρστ και πίστευε πως οι πλούσιοι διέπρατταν εγκλήματα κατά των φτωχών. Το περίστροφο που είχε αγοράσει, βιαστικά εκείνο το πρωί, ήταν ελαττωματικό και η πρώτη βολή της αστόχησε, ενώ η δεύτερη βρήκε έναν οδηγό ταξί, τον Τζον Λούντβιχ, που τραυματίστηκε ελαφρά. Την καταδίκασαν ισόβια. Το 1979 δραπέτευσε αλλά την συνέλαβαν λίγες ώρες αργότερα. Στις 31 Δεκεμβρίου 2007, σε ηλικία 77 ετών, αποφυλακίστηκε με περιοριστικούς όρους, ύστερα από 32 χρόνια φυλάκισης. Ο Φορντ είχε πεθάνει από φυσικά αίτια, έναν χρόνο νωρίτερα. Δηλώνει μετανιωμένη για την απόπειρα δολοφονίας, ενώ αποκηρύσσει τις παλιότερες ριζοσπαστικές πολιτικές της απόψεις. Κάνει δημοσιές εμφανίσεις σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά προγράμματα, ενώ ο συγγραφέας Τζέρι Σπέιλιρ κυκλοφόρησε μια βιογραφία της, υστέρα από 28 χρόνια, που αλληλογραφούσε μαζί της, όσο εξέτιε την ποινή της.
Ρόναλντ Ρίγκαν, 40ος πρόεδρος, 1981:
Ο Ρόναλντ Ρίγκαν, δύο μόλις μήνες μετα την ορκωμοσία του, μετά από ομιλία του, έξω απ το ξενοδοχείο Hilton, στην Ουάσιγκτον πυροβολήθηκε από τον Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ. Η σφαίρα διαπέρασε τον αριστερό πνεύμονα του Ρίγκαν, σε λίγα μόλις χιλιοστά απόσταση απ’ την καρδιά του. Ο πρόεδρος επέζησε ύστερα από πολύωρο χειρουργείο. Τραυματίστηκαν επίσης, ο αστυνομικός Τόμας Ντελαχάντι , ο πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών Τιμ ΜακΚάρθι και ο γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου , Τζέιμς Μπρέιντι, ο οποίος έμεινε ανάπηρος και τελικά πέθανε από τα τραύματά του. Ο Χίνκλεϊ συνελήφθη. Αναζητούσε φήμη για να εντυπωσιάσει την ηθοποιό Τζόντι Φόστερ, με την οποία είχε εμμονή έχοντας την δει στην ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε, «Ο Ταξιτζής». Ήταν από ιλιγγιωδώς πλούσια οικογένεια που είχε πετρέλαια και εξασφάλιζε εκείνη την άνεση, ώστε να ακολουθεί παντού την Φόστερ. Ο Χίνκλεϊ έγραψε ότι ο πυροβολισμός ήταν «η μεγαλύτερη προσφορά αγάπης στην ιστορία του κόσμου» και ήταν απογοητευμένος που η Φόστερ δεν ανταπέδωσε την αγάπη του. Το 1985, οι γονείς του έγραψαν το Breaking Points , ένα βιβλίο που περιγράφει λεπτομερώς την ψυχική κατάσταση του γιου τους. Κρίθηκε αθώος λόγω παραφροσύνης και παρέμεινε υπό ιδρυματική ψυχιατρική φροντίδα για πάνω από τρεις δεκαετίες, ενώ υπήρξε μεγάλη δημόσια κατακραυγή για την ετυμηγορία. Το 2016 αποφυλακίστηκε και από το 2020 διατηρεί κανάλι στο YouTube. Έχει 37.000 εγγεγραμμένους ακολούθους.
Μπιλ Κλίντον, 42ος πρόεδρος, 1994:
Ο Μπιλ Κλίντον βρισκόταν στα διαμερίσματά του, στον Λευκό Οίκο, παρακολουθώντας έναν αγώνα φουτμπόλ και δεν κατάλαβε καθόλου, πως ο Φρανσίσκο Μάρτιν Ντουράν πυροβολούσε για 29 φορές στο κτίριο χρησιμοποιώντας ένα ημιαυτόματο τουφέκι. Ο Ντουράντ ήταν πρώην στρατιώτης και εργάζονταν ως ταπετσιέρης. Τον ακινητοποίησε πρώτα ένας περαστικός και μετα ήρθαν οι ομοσπονδιακοί πράκτορες όπου τον συνέλαβαν. Στην δίκη του, επικαλέστηκε παράνοια λέγοντας ότι προσπαθούσε να σώσει τον κόσμο καταστρέφοντας μια εξωγήινη «ομίχλη», συνδεδεμένη με έναν ομφάλιο λώρο με έναν εξωγήινο πολιτισμό, στα βουνά του Κολοράντο. Όμως, περισσότεροι από 60 μάρτυρες καταθέσαν ότι ο Ντουράν μισούσε την κυβέρνηση, γενικά και τον Πρόεδρο Κλίντον, ειδικά. Καταδικάστηκε σε 40 χρόνια φυλάκιση. Εκτίει την ποινή του στις φυλακές υψίστης ασφαλείας Lee και προβλέπεται να αποφυλακιστεί το 2029. Δηλώνει μετανιωμένος και ασυγχώρητος, ενώ τονίζει πως δεν κατέστρεψε μόνο το δικό του μέλλον αλλά και της γυναίκας του και του 6χρονου -τότε- γιου του.
Τζορτζ Μπους, 43ος πρόεδρος, 2005:
Και μια απόπειρα εκτός Αμερικής! Ο Τζόρτζ Μπους συμμετείχε σε επίσημη συγκέντρωση σε επίσκεψη του, στην πρωτεύουσα της Γεωργίας, Τιφλίδα, ως καλεσμένος του Πρόεδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι. Ο Αρμένιο – Γεωργιανός Βλαντιμίρ Αρουτουνιάν πέταξε μια χειροβομβίδα προς την εξέδρα που βρίσκονταν οι δυο πρόεδροι. Η απόπειρα δολοφονίας απέτυχε καθώς η χειροβομβίδα, τυλιγμένη σε ένα κόκκινο μαντήλι για να μη φαίνεται, δεν εξερράγη. Κατά τη διάρκεια σύλληψης του, πυροβόλησε θανάσιμα αξιωματικό της αστυνομίας. Ομολόγησε ότι είχε βάλει στο στόχαστρο τον πρόεδρο των ΗΠΑ και υποσχέθηκε να επαναλάβει την πράξη «με μια δεύτερη ευκαιρία» τονίζοντας πως «δεν θεωρεί τον εαυτό του τρομοκράτη, αλλά απλώς άνθρωπο». Ο Αρουτουνιάν καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.
