Οι δυνατοί χορευτές, οι αέρινες μπαλαρίνες, μυς και πουεντ, οι μεταξωτές τουτούδες, τα σώματα που αψηφούν κάθε νόμο βαρύτητας, οι σπουδαίοι κλασσικοί του χορού και της μουσικής και οι αναμορφωτές τους. Σάλες, πολύφωτα, κόκκινα βελούδα, κυκλικοί εξώστες, χρυσά θεωρεία, τσαρική χλιδή και μεγαλοπρέπεια, με σοσιαλιστικού ρεαλισμού ή και φαραωνικά σφυροδρέπανα. Τα Μπολσόι! Τα Μεγάλα! Πράγματι…
Η Ακαδημία Χορού Μπολσόι ιδρύθηκε το 1776 από τον πρίγκιπα Πέτρο Ουρούσοφ και τον Μιχαήλ Μάντοξ. Πριν απ αυτό το ρωσικό μπαλέτο είχε ως στόχο να διασκεδάζει επισημά το ρωσικό δικαστήριο!
«Μπολσόι» θα πει «μεγάλα», δηλαδή μεγάλα σχήματα ειδικευμένα στο μπαλέτο και στην όπερα.
Στην αρχή η Ακαδημία Χορού Μπολσόι, έδινε παραστάσεις σε ιδιωτικούς χώρους, ενώ το 1780 θα στεγαστεί στο θέατρο Πετρόφκα, το οποίο θα καεί το 1805. Το 1824 θα σχεδιαστεί απ τον αρχιτέκτονα Αντρέι Μιχάηλοφ το σημερινό θέατρο, υπό την επίβλεψη πάντα της τσαρικής οικογένειας μιας και όλα τα θέατρα ήταν ιδιοκτησία της. Το 1856 ο Ρωσοϊταλός αρχιτέκτονας Αλμπερτ Κάβος θα το σχεδιάσει εκ νέου, με μοντέρνες –για την εποχή- γραμμές. Το 1853 μια ακόμα πυρκαγιά προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές, με αποτέλεσμα το κτίριο να παραμείνει κλειστό μέχρι το 1856. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου βομβαρδίστηκε, αλλά επισκευάστηκε και ξαναλειτούργησε.
Η Ακαδημία Μπαλέτου Μπολσόι ιδρύθηκε το 1773 και είναι από τις μακροβιότερες σχολές χορού. Ξεκίνησε με εντολή της Μεγάλης Αικατερίνης ως ίδρυμα όπου θα μπορούσαν να διδάσκονται χορό παιδιά φτωχών οικογενειών. Το 1784 περνά στην κυριότητα του Θεάτρου Μπολσόι και τότε ξεκινά η πρώτη επαγγελματική σχολή χορευτών. Η ιστορία της μεγάλης αυτής σχολής είναι γεμάτη από θρυλικούς παιδαγωγούς και χορευτές όπως οι Πλισέτσκαγια, Μαξίμοβα, Βασίλιεφ, Μαλαχοφ, Ουβάροφ, Γκράτσεβα.
Ο Αλεξάντερ Γκουντούνοφ εγκατάλειψε τα Μπολσόι για καριέρα στη Δύση, αλλά δεν τα κατάφερε πράγμα που έκανε τους πρώην συντρόφους του, επί Σοβιετικής Ένωσης, στα μπαλέτα να επιχαίρουν.
Φέτος η Ακαδημία μετρά 247 χρόνια από την ίδρυσή της και, παρ’ όλο που η μέθοδος διδασκαλίας της επικεντρώνεται -σχεδόν αποκλειστικά- στον κλασικό χορό, συγκαταλέγεται στις κορυφαίες σχολές μπαλέτου. Στην πραγματικότητα, πάντως, η Ακαδημία είναι το φυτώριο στο οποίο δοκιμάζονται οι μελλοντικοί χορευτές των Μπαλέτων Μπολσόι. Στην Σχολή Χορού των Μπoλσόι ήταν παρομοιώδεις οι παλαιές τακτικές εκμάθησης όπου η χρήση του μαστίγιου επιβάλλονταν για να χτυπιoύνται τα μέλη των σπουδαστών που δεν άγγιζαν την τελειότητα.
Στην περίοδο της παντοδυναμίας των σοβιέτ οι μεγάλες πρίμα μπαλαρίνες, παίρναμε τον τιμητικό τίτλο: «καλλιτέχνης του λαού». Στην ίδια περίοδο οι φήμες θέλανε τους χορευτείς και τις χορεύτριες των Μπολσόι να είναι ανοιχτοί σε σεξουαλικές εμπειρίες και γεροί πότες.
Οι άνδρες χορευτές δεν γνώριζαν την δόξα των γυναικών χορευτριών όπως η Μακάροβα ή μεγάλη Πλιτσέσκαγα. Χρειάστηκε η αποσκίρτηση στην Δύση του Νουρέγιεφ και του Μπαρίσνικοφ για να αναβαθμιστεί ο ανδρικός χορός παγκοσμίως.
Το 1995, ανέβαλαν για πρώτη και μοναδική φορά παράσταση για το Ρωμαίος και Ιουλιέττα, μιας και οι εργαζόμενοι αλλά και η θρυλική πρίμα μπαλαρίνα Ναταλία Μπεσμέρτνοβα, έκαναν στάση εργασίας, διότι ο επί χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής και χορογράφος και σύζυγος της Ναταλίας Γιούρι Γκριγκόριβιτς απομακρύνθηκε απ τα καθήκοντα του. Τα Μπολσόι δεν συχώρεσαν τη Ναταλία, που βρέθηκε εκτός, αφού την θεώρησαν υπεύθυνη.
Το θέατρο Μπoλσόι, παρέμεινε κλειστό από το 2005 προκειμένου να γίνουν εργασίες ανακαίνισης, ανοίξει και πάλι το 2011. Στα τέλη Απριλίου του 2010 το θέατρο παρουσίασε την ανακαινισμένη πρόσοψη του ιστορικού κτηρίου του. Το Μπoλσόι, που βρίσκεται στην καρδιά της Μόσχας, κοντά στο Κρεμλίνο, απέκτησε έτσι και πάλι την αρχική πρόσοψή του αλλά αντί για το σφυροδρέπανο της σοβιετικής εποχής κοσμείται πλέον από ένα δικέφαλο αετό. Επίσης, βάφτηκε μπεζ, εκτός από τις κολόνες που είναι λευκές. Οι εργασίες ανακαίνισης αμαυρώθηκαν πάντως τα τελευταία χρόνια από πολλά σκάνδαλα και κατηγορίες για κατάχρηση. Το θέατρο προβλεπόταν να επαναλειτουργήσει τον Σεπτέμβριο του 2008 όμως τα εγκαίνιά του αναβλήθηκαν πολλές φορές.
Το 1847 φτάνει στην Ρωσία, ο μέγας Μάριους Πετιπά ο χορευτής που αναμόρφωσε το παγκόσμιο μπαλέτο ως χορογράφος και που πάνω από 50 πρωτότυπα μπαλέτα. Ως κορυφή του δημιουργικού του έργου θεωρούνται η «Κοιμώμενη καλλονή», η «Λίμνη των κύκνων» του Πιότρ Τσαϊκόφσκι, καθώς και η «Ραϊμόντα» του Ηλιά Γκλαζουνόφ. Η δεύτερη πεντηκονταετία του 19ου αιώνα θεωρείται «εποχή του Πετιπά». Χάρη σ΄ αυτόν, το ρωσικό μπαλέτο θεωρείται καλύτερο στον κόσμο.
