Η γη και ο χρόνος! Ο Ελλαδικός χώρος! Όσο υπάρχουν άνθρωποι ζούσαν εδώ, κάτω απ αυτόν τον ήλιο, δίπλα στην πιο μπλε θάλασσα του κόσμου! 130.000 χιλιάδες χρόνια λέει πατιέται από το είδος μας το χώμα αυτό. Και συνέχεια απ τα έγκατα της ελληνικής γης, βγαίνουν θησαυροί, κρυμμένοι, σα γενεές, από παλιούς πολιτισμούς, μεγάλές πόλεις, δυνατές κυριαρχίες.
Και οι άνθρωποι τους; Με τα ίδια πάντα βάσανα, όμοιες χαρές, κοινές αγωνίες, φόβους, θλίψη, έρωτες και θανάτους! Και πως να έμοιαζαν; Όλο και περισσότερο, οι επιστήμονες από τα ευρήματα τους, ανακατασκευάζουν τα πρόσωπα, τα χαρακτηριστικά ανθρώπων που ζήσαν στην Ελλάδα απ την αυγή της Ιστορίας. Και οι μικρές τους ζωές, γίνονται αιώνιες, αντί για κόκκος σκόνης μες στον αιωρούμενο χρόνο. Και τα πρόσωπα τους, ζωντανεμένα, σάρκινα σχεδόν, σα και θα μας μιλήσουν, μας κοιτάνε κατάματα και μας θυμίζουν πως ναι, σκιές είμαστε όλοι, αλλά σε συνέχεια, σα μια αλυσίδα, που δεν σπάει ποτέ η ακολουθία της…
Η 18χρονη Αυγή στην Θεσσαλία, που πέθανε πριν από 9.000 χρόνια
Ο Ορθοδοντικός Μανώλης Παπαγρηγοράκης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μια ομάδα επιστημόνων, ανάμεσα τους ενδοκρινολόγος, νευρολόγος, ραδιολόγος, ένας Σουηδός αρχαιολόγος, ο Oscar Nilsson, ανάπλασαν το πρόσωπο της κόρης που ονόμασαν Αυγή και που το κρανίο της, υπόλοιπο της ύπαρξης της σ αυτόν τον κόσμο, βρέθηκε στο Σπήλαιο της Θεόπετρας, στη Θεσσαλία. Η Αυγή, που το όνομα της σηματοδοτεί την αρχή του ανθρώπινου πολιτισμού, εκεί στην μεσολιθική περίοδο που έζησε πριν από 9.000 με 6.700 χρόνια, ήταν 18 ως το πολύ 25 χρονών, είχε ύψος 1,57 μ., ήπιες αλλοιώσεις από επεισόδια φλεγμονής, πιθανόν αναιμία ή και σκορβούτο, αξιοσημείωτο προγναθισμό και είχε δυνατά, αρρενωπά χαρλτηριστικά. Ήταν υγιής, είχε γύρω της τροφή και ένα σπήλαιο να την προστατεύει! Άλλωστε στο ίδιο σπήλαιο της Θεόπετρας, που κάνει έρευνες η αρχαιολόγος Νίνα Κυπαρίσση- Αποστολίκα βρέθηκαν αποτυπώματα από παιδικά ποδαράκια που χρονολογούνται στα 130.000 χρόνια πίσω! Πως όμως, η γερή, με καταφύγιο και χωρίς ασθένεια ή τραύμα να πέθανε η Αυγή; Οι επιστήμονες που δούλεψαν μαζί της, λένε πως μάλλον από ένα κρυολόγημα!
Ο ωραίος «Άρχοντας των δαχτυλιδιών» της Πύλου, απ την εποχή του Χαλκού
To 2015, αναδύθηκε ξανά στο φως ένας τάφος που υπήρχε στα έγκατα της πελοποννησιακής γης εδώ και 3,500 χρόνια, από την εποχή του Χαλκού. Το μνημείο βρέθηκε πολύ κοντά στα ανάκτορα της Πύλου, στο επονομαζόμενο Παλάτι του Νέστωρα, του πιο σοφού των Ελλήνων βασιλέων. Οι αρχαιολόγοι Δρ. Shari Stocker και Jack Davis έμειναν έκθαμβοι απ τα 2.000 θεαματικά κτερίσματα του τάφου, όπως μεγαλειώδη όπλα, , περίτεχνους σφραγιδόλιθους, πολυτελή καθρέφτη και τέσσερα χτένια από ελεφαντόδοντο εντελώς ασυνήθιστα για τάφο άνδρα αλλά και τέσσερα ολόχρυσα δαχτυλίδια με μινωικό στυλ, τα οποία παρέχουν απαράμιλλη γνώση της τέχνης και της τελετουργίας της αυγή του μυκηναϊκού πολιτισμού. Ανάμεσα του ένα ογκώδες δαχτυλίδι, το δεύτερο μεγαλύτερο που έχει βρεθεί στον κόσμο του Αιγαίου, απ το Μινωικό, Μυκηναϊκό αλλά και τον Κυκλαδικό πολιτισμό που δείχνει πέντε περίτεχνα ντυμένες γυναίκες Μινωίτισσες να κάνουν κάποια τελετουργία σε παραθαλάσσιο ιερό. Ο σκελετός του πολεμιστή που ήταν ονομάστηκε απ τα κτερίσματα «ο άρχοντας των δαχτυλιδιών» αλλά και «Γρύπας Πολεμιστής» από μινωικό κτερίσματά που φιλοτεχνούσε έναν γρύπα και απ τις δυο πλευρές του. Η σημαντική του ευρήματος δικαίωσε την προσμονή των αρχαιολόγων του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι, μιας και επέμεναν να συνεχίσουν τις ανασκαφές στο χώρο των Ανακτόρων του Νέστωρα που είχαν σταματήσει από 1969. Ο Tobias Houlton και η συνεργάτης του, Lynne Schepartz, συμμετείχαν σε ένα πρότζεκτ του Πανεπιστημίου του Ουιτγουότερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργκ και προσπάθησαν, μαζί με άλλους ειδικούς στις ανακατασκευές προσώπων, να απεικονίσουν όσο το δυνατόν πιο πειστικά τον αρχαίο πολεμιστή. «Ήταν όμορφος άνδρας, με μακριά μαύρα μαλλιά, όπως απεικονίζουν τους άνδρες σφραγιδόλιθοι στον τάφο του και το πρόσωπο του μαρτυρά ότι οι Έλληνες εκείνης της εποχής είχαν τετράγωνο σαγόνι και δυνατό και μυώδη λαιμό» γράφει το Archaeology News Network. Το κρανίο του άνδρα μαρτυρά, που αναπαραστάθηκε ψηφιακά, έναν άνδρα που ήταν 30-35 ετών.
Η Μύρτις, το 11χρονο κοριτσάκι της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ
Η περίπτωση ετούτη, δεν είναι σαν του άρχοντα των δαχτυλιδιού, με τα πολλά αποκτήματα για συντροφιά στο θάνατο, στον μοναχικό τάφο. Το 2010, η επιστημονική ομάδα του Μανώλη Παπαγρηγοράκης ανάπλασε απ το καλοδιατηρημένο της κρανίο και μας συζήτησε την Μύρτιδας, που είχε θαφτεί, φτωχικά, στον Τάφο του Λιμού, ένα ομαδικό κενοτάφιο 150 ατόμων στον Κεραμικό. Η μικρούλα ήταν μόλις 11 χρόνων όταν πέθανε, μάλλον από τυφοειδή πυρετό στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Με σκούρα κόκκινα μαλλιά, γλυκά σκούρα μάτια, ίσια και λεπτή ελληνική μύτη, αλλά και με ορθοδοντικό πρόβλημα ήταν «ένα από τα χιλιάδες ανώνυμα θύματα του φοβερού λοιμού που έπληξε την Αθήνα στις αρχές του Πελοποννησιακού Πολέμου», όπως έχει δηλώσει η αρχαιολόγος Έφη Μπαζιωτοπούλου Βαλαβάνη, η οποία και ανέσκαψε τον ομαδικό τάφο που βρέθηκε η Μύρτις. «Φαίνεται πως το παιδί αυτό υπήρξε ένα απλό, ανώνυμο παιδί, που γεννήθηκε γύρω στο 440 π.Χ., πρόλαβε να αντικρύσει τον Παρθενώνα που μόλις είχε τελειώσει αλλά έζησε και την αρχή του πολέμου. Ήταν ένα κορίτσι που έτρεχε ανέμελο και ξυπόλητο μαζί με τα άλλα παιδιά στους χωμάτινους, στενούς δρόμους της πόλης. Την ονομάσαμε Μύρτιν». Οι επιστήμονες διάλεξαν ένα όνομα δισύλλαβο και εύηχο, που υπάρχει ακόμα στις Ελληνίδες με διαφορετική κατάληξη. Η μικρούλα εκείνη Αθηναία, μπορεί να ταν σκλάβα ή ένα ελεύθερο φτωχό παιδί που τέλειωσε τη σύντομη ζωή της, με πονοκέφαλο, πυρετό, εξανθήματα και πόνο. Είκοσι έξι αιώνες από όταν έζησε, η Μύρτις ονομάστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη «Φίλη των Στόχων της Χιλιετίας» στο πλαίσιο της παγκόσμιας ενημερωτικής εκστρατείας του οργανισμού για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ενώ σχολικά εγχειρίδια με το πρόσωπό της κυκλοφορούν ως και στην Αυστραλία και έγινε γραμματόσημο απ τα ελληνικά ταχυδρομεία για να φτάνει η μορφή της παντού στον κόσμο σε όλα εκείνα τα ταξίδια που δεν έκανε.
