Είμαστε στη Νέα Υόρκη και στη Βοστώνη, αλλά 150 χρόνια, πριν. Εργατικός πληθυσμός, εθνικές καταβολές στις συνήθειες, στο φαγητό, στις γιορτές, πολύ δουλειά και προσπάθεια. Τα λιγοστά τότε πάρκα των δυο μεγάλων πόλεων, ήταν κάτι σαν ιδιωτικοί κήποι της ανώτερης τάξης στην Αμερική, απαγορευμένα για το λαό.
Μόλις, ο καιρός στις κρύες ομολογουμένως πόλεις, άνοιγε, οι εργάτες και οι οικογένειες τους, απομακρυνόταν απ τα μικρά τους σπιτάκια, τις γειτονιές όλο κάπνα απ τα εργοστάσια, του λασπωμένους δρόμους και γύρευαν δροσιά, πράσινο, αναψυχή, παρτέρια με λουλούδια, σιντριβάνια στο αμέσως καλύτερο πράγμα μετα τα πάρκα: στα νεκροταφεία.
Βολτάροντας, φλερτάροντας, κάνοντας πικ νικ και πίνοντας κοκτέιλ στους τάφους και οι μεγάλες επιδημίες
Εκεί, στα σκιερά ξέφωτα του νεκροταφείου Forest Hills της Βοστώνης ή ανάμεσα στις γοτθικές πύλες ή στο κοιμητήριο Green-Wood του Μπρούκλιν, οι Αμερικανοί του 19ου αιώνα, έκαναν τον περίπατο τους, φλέρταραν, τιμούσαν τους νεκρούς τους, θαύμαζαν τα αγάλματα και μνημεία, απολάμβαναν τα λουλούδια και την δροσιά. Ως και περίπτερα με άδεια για αλκοόλ είχε! Ως Ευρωπαϊκής καταγωγής γνώριζαν πως τα νεκροταφεία ήταν στους περίβολους εκκλησιών. Σε λίγο θα μάθαιναν πια, όσο κι αν τους φαινόταν παράδοξο και αλλόκοτο πως τα νεκροταφεία, άσχετα από θρησκεία, θα γίνονταν σε μεγάλους, ανοιχτούς τόπους. Με την μεγάλη αστικοποίηση, οι ήδη υπερκατοικημένες, νέες, τεράστιες πόλεις είχαν να αντιμετωπίσουν αύξηση του ποσοστού θνησιμότητας από το Κίτρινο Πυρετό, ή τη Χολέρα και οι νεκροί στοιβάζονταν σε ιλιγγιώδη ρυθμό, χωρίς να υπάρχουν μέρη να ταφούν με αξιοπρέπεια. Στη δεκαετία του 1880, μια απογραφή έδειξε ότι το ποσοστό θνησιμότητας στις δυο μεγάλες πόλεις, Νέα Υόρκη και Βοστώνη ήταν 50% υψηλότερο από τα ποσοστά θνησιμότητας στην ύπαιθρο της Αμερικής.
Τα νεκροταφεία που βρίσκονταν στα περίχωρα των πόλεων και απλώνονταν σε μεγάλες εκτάσεις και επομένως θεωρήθηκαν η λύση για τους νεκρούς, αλλά και χώροι αναψυχής τόσο ανοιχτοί που δεν κινδυνεύαν από μολυσματικές νόσους, οι ζωντανοί. Εν τω μεταξύ, τα μεγάλα αμερικανικά πάρκα βρίσκονταν σε εξέλιξη.
Το πρώτο πάρκο πόλης, το μεγαλύτερο και το ακόμα μεγαλύτερο
Τα 50 εκτάρια στο κέντρο της Βοστώνης, το 1634, ήταν το πρώτο επίσημο πάρκο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Central Park είναι τεράστιο με 778 στρέμματα και αρχίζει να γινεται το 1853, ενώ το Golden Gate Park στο Σαν Φρανσίσκο είναι γιγαντιαίο και απλώνεται σε 1.013 στρέμματα. Όμως οι βόλτες στα νεκροταφεία, σταματάνε οριστικά και οι χώροι τους γίνονται μόνο μέρη θλίψης και απόγνωσης, μεταπολεμικά.
Οι μεγάλοι πόλεμοι, βυθίσαν τους Αμερικανούς στο πένθος και αλλάξαν την συμπεριφορά τους απέναντι στον θάνατο, που πια, απ τη δεκαετία του 1950 γίνεται ταμπού και τραγικό θέμα στη δεκαετία του 1950. Τα νεκροταφεία δεν είναι πια τόποι που θα φλερτάρουν, ή θα χορέψουν, θα φάνε ή θα πιούνε τα κοκτέιλ τους, αλλά εκείνοι οι χώροι που τους βοηθούνε να νιώθουν εγγύτητα στους νεκρούς τους και που εξελίσσονται όλες οι αποχρώσεις της θλίψης τους.
Σημερινές ατέλειωτες εκτάσεις με τάφους!
Στην τεράστια Νέα Υόρκη σήμερα, είναι μακάβρια σχεδόν εντυπωσιακό, πως απ το Λονγκ Αϊλαντ πηγαίνοντας προς το Μανχάταν, ατέλειωτες σχεδόν χιλιομετρικά εκτάσεις, στις άκρες των μεγάλων λεωφόρων είναι γεμάτες πέτρινα μνήματα! Πρόκειται για ένα θέαμα που οι Ευρωπαίοι βρίσκουν αφύσικο, αλλά που οι Νεοϋορκέζοι θεωρούν απολυτά δεδομένο. Και λόγω του υπερπληθυσμού αυτών των γιγάντιων πόλεων, πλέον η καύση των νεκρών είναι η μια διαδομένη επιλογή, βάζοντας στην άκρη τα θρησκευτικά πιστεύω.
Τα νεκροταφεία ως μουσεία και κέντρα πολιτιστικών δράσεων
Κατά τα άλλα, τα ιστορικά, παλαιά νεκροταφεία, αναζωπυρώνουν εκείνη την παλαιά οικειότητα των Αμερικανών με τους χώρους με λογιών καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Το Hollywood Forever Cemetery έχει βραδιές ταινιών, το νεκροταφείο Mount Auburn φιλοξενεί κλαμπ βιβλίων, περιπάτους στο σούρουπο και οργανωμένο περιπετειώδες «κυνήγι θησαυρών», ενώ υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος για picnic στο Twitterverse.
Νεκροταφείο Green-Wood του Μπρουκλιν: καλλιτεχνικές δράσεις και το καλυτέρα κρυμμένο μυστικό τοπίο της πόλης
Όσο για το Green Wood του Μπρούκλιν, που λέγαμε στην αρχή, συνεχίζει να προσφέρεται για αναψυχή με ρητό του το «όλοι βιώνουμε και επεξεργαζόμαστε τον θάνατο με διάφορους τρόπους». Και εδώ έχει βραδιές καλοκαιρινές με θερινό κινηματογράφο και τον κόσμο να παρακολουθεί ξαπλωμένος στο γκαζόν. Φυσικά είναι μνημειώδες μιας και είναι απ τα πρώτα νεκροταφεία της χώρας, προσφέρει περιήγηση με πράσινο τρόλεϊ που ξεναγεί στα πιο αξιοσημείωτα, ιστορικά και καλλιτεχνικά μνημεία , όπως στον λόφο της «Μάχης του Μπρούκλιν» που έγινε το 1776, ενώ στην κορυφή του λόφου υπάρχει η πιο εκπληκτική θέα στην πόλη της Νέας Υόρκης, με απόλυτη γαλήνη και ηρεμία και τέσσερις λιμνούλες για ειδυλλιακές καλοκαιρινές βραδιές! Στο τεράστιο, κατάφυτο χώρο, φιλοξενούνται επίσης εκθέσεις σύγχρονης τέχνης και διδάσκεται την μελισσοκομία για αρχαρίους, μιας και υπάρχει ένας μαγικός, σχεδόν κρυφός κόσμος των μελισσών στην Νέα Υόρκη. Στη βόλτα εκεί, ξεχωρίζει ο μεγαλειώδης τάφος του συγγραφέα του «Μάγου του Οζ», του Μπάουμ Λ. Φρανκ, ο απρόβλεπτα καλλιτεχνικός του τρομερού παιδιού της τέχνης και της Νέας Υόρκης, του Ζαν Μισέλ Μπασκιά αλλά και εκείνος του Λέοναρντ Μπερνστάιν. Εδώ υπάρχουν παντού οι παπαγάλοι – καλόγεροι, που έχουν τις φωλιές στο έδαφός της και έφτασαν από την Αργεντινή μέσω ενός θρυμματισμένου κλουβιού στο JFK, στη δεκαετία του 1960, μετανάστες χωρίς χαρτιά όλοι τους που πολλαπλασιάστηκαν και έχουν κάνει το κοιμητήριο Green Wood, εξωτικό λημέρι τους. Ο περίπατος εδώ, είναι ένα απ τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά της πόλης και αφήστε τους τουρίστες να στριμώχνονται γύρω απ το Ροκφέλλερ Σέντερ.
