Εν αρχήν είναι η τέχνη! Ένας δημιουργός, η αφοσίωση του, οι φωτισμένες του στιγμές, ο τρόπος που κοιτάει τον κόσμο γύρω του, το έργο του. Μεγάλες τεχνοτροπίες, η εξέλιξη, τοπία κλεμμένα λες από την εσωτερικότητα μας και η ικανότητα του χρώματος, του σχήματος, της φόρμας, της μανιέρας, του θέματος, να μας κάνει να βουρκώσουμε, να σκεφτούμε, να υψωθούμε πιο πάνω από το ανθρώπινο μας σαρκίο. Και αυτό όσο να ναι πάντα κοστίζει. Η ανεκτίμητη αξία των έργων κάνει τους κλέφτες να γίνονται ευρηματικοί, τους συλλέκτες να θέλουν ένα έργο κατάδικο τους, τα μουσεία να θωρακίζονται σαν τράπεζες και τα εκατομμύρια, να χορεύουν ξέφρενα νούμερα σε αποτιμήσεις τέχνης.
Το τίμιο και το σωστό είναι να «μη κλέβεις κλέφτη» όπως λέει και στην παιδική σειρά κινουμένων η ηρωίδα. Δεν μπορείς όμως να μη θαυμάσεις τους κινηματογραφικούς τρόπους κάποιων ληστειών ή να μην φανταστείς πως θα ήταν έστω για λίγο να μπορείς να αγγίξεις την Μονα Λίζα, η κοιτάς υπνωτισμένα την Κραυγή του Μουνκ, σε αποκλειστικότητα, μέσα στο δικό σου σαλόνι! Στο κάτω, κάτω, το έργο ανήκει μόνο σε έναν: τον δημιουργό του! -σ.σ: φυσικά αστειευθούμε, μη βρεθούμε και μπλεγμένοι στα καλά καθούμενα-
Μόνα Λίζα: κλοπή εκ των έσω
Το μυστήριες χαμόγελο της Τζιοκόντα, η σχέση της με τον μέγα Λεοναρντο Ντα Βίντσι, οι κρυμμένοι συμβολισμοί στο έργο, η αχαλίνωτη γοητεία της μορφής. Το διάσημο έργο αιχμαλωτίζει κάθε χρόνο στο Λούβρο όπου βρίσκεται εκατομμύρια επισκέπτες που αναζητούν να δουν την Μονα Λίζα από κοντά. Ετσι η αιωνία αυτή κυρία αιχμαλώτισε και τον Βιτσέντζο Περούτζα. Ο Ιταλικής καταγωγής άνδρας εργάζονταν ως φύλακας στο Λούβρο, στο Παρίσι και κάθε μέρα περνούσε μπροστά απ την Μονα Λίζα. Ποιος ξέρει τι, ποιος γνωρίζει πως, αλλά ο Περούτζα μέσα στην μοναχικότητα της πελώριων αιθουσών όπου κάποιες στιγμές βρίσκονταν μόνος, όταν τα πλήθη των επισκεπτών έφευγαν, αποφάσισε πως ο πίνακας φάνηκε στην Ιταλία, μιας και ο Ντα Βιντσι και η Τζιοκόντα ήταν Ιταλοί και πως η αιωνία κυρία, έπρεπε να χαμογελά κάτω από τους φωτισμούς της Μεσογείου και όχι της πόλης του φωτός. Έτσι πολύ απλά, στις 21 Αυγούστου του 1911, την ξεκρέμασε από τον τοίχο και όπως το έργο είναι μικρών διαστάσεων, την πήρε μαζί του, μέσα στα πράγματα του και έφυγε απ το μουσείο, κύριος!
Στον Λούβρο σημαίνει συναγερμός, η γαλλική αστυνομία ψάχνει τους πάντες και τα πάντα, ο Περούτζα συνεχίζει να πηγαίνει στην δουλειά του, σα να μην τρέχει τίποτα και οι έρευνες φτάνουν σε αδιέξοδο. Δυο χρόνια αργότερα, ο φύλακας, ταξιδεύει με την σπουδαία κυρία στην Ιταλία. Εκεί, προσπαθεί να την πουλήσει στο διευθυντή του μουσείου Ουφιτσι, στην Φλωρεντία. Καταγγέλλεται, καταδικάζεται και φυλακίζεται για λίγους μονό μήνες. Η Μόνα Λίζα, σωστή ροκ σταρ, σε αυτόνομη φήμη πια απ τον δημιουργό η τους νομίμους ιδιοκτήτες της, περιοδεύει πρώτα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ιταλίας, όπου αποθεώνεται και επιστρέφει στον κακοφωτισμένο τοίχο της στον Λούβρο. Όσο για τον Περούτζα; Αναγορεύτηκε σε εθνικό ηρώα των Ιταλών για τον πατριωτισμό που επέδειξε και για την αγάπη του στην ιταλική τέχνη!
Μουνκ: Κλοπή και Κραυγή επί 2
Ένα από τα διασημότερα έργα της σύγχρονης τέχνης, Η Κραυγή που ο Εντουαντ Μουνκ έθεσε στην ουσία, τους κανόνες και την αντιληπτικότητα του Ιμπρεσιονίσμου, αποτέλεσε και αποτελεί πώλο έλξης των φιλότεχνων και φυσικά των κλεφτών. Για αυτό και κλάπηκε δυο φορές. Να σημειώσουμε πως το διάσημο, εντυπωσιακό και δυνατό του έργο ο Σουηδός ζωγράφος το έχει ζωγραφίσει σε διαφορετικές μεταξύ τους εκδοχές, που όλες θεωρούνται εξίσου σημαντικές και πρωτότυπες. Το έργο λοιπόν, που φυλάσσεται στην ιδία την Εθνική Πινακοθήκη της Σουηδίας, στο Όσλο, κλάπηκε το 1994. Ο δράστης δεν πιάστηκε αλλά λίγους μήνες αργότερα ζήτησε λύτρα προκειμένου να επιστρέψει το έργο. Το 1995 παρ όλα αυτά το έργο βρέθηκε από την αστυνομία χωρίς λύτρα αλλά και χωρίς να συληφθεί ο δράστης. Στις 22 Αυγούστου του 2004, ένοπλοι κουκουλοφοροι ληστές μπαίνουν στο Μουσείο Εντουαντ Μουνκ και κλέβουν την Κραυγή και άλλο ένα έργο του, την Μαντόνα. Το Μουσείο είναι ανοικτό και έχει επισκέπτες που έντρομοι γίνονται μάρτυρες της ληστείας. Οι κάμαρες ασφαλείας καταγραφούν τους ληστές να αποχωρούν με τα κλεμμένα έργα, με το πάσο τους, χωρίς καμιά ανησυχία. Δυο χρονιά αργότερα, τα έργα βρεθήκαν και οι δράστες συνελήφθησαν εκτός από έναν. Αλλά και τον Μάρτιο του 2005 τρία έργα του Μουνκ, ανάμεσα τους, ο εντυπωσιακός του πίνακας, Γαλάζιο Φόρεμα, κλαπήκαν από πολυτελές ξενοδοχείο της Νορβηγίας, για να βρεθούν την αμέσως επόμενη μέρα. Ούτε γάτα, ούτε ζημιά.
Πικάσο και Μουρ: Όταν συναντηθήκαν με το FBI
Το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, πίσω στο 1967, διοργανώνει μια σπουδαία έκθεση με άγνωστα σκίτσα του Πάμπλο Πικάσο και του Χένρι Μουρ. Ένα βραδύ τα έργα εξαφανίζονται. Το FBI έχει τις περιγραφές τους και καλείται να βρει τα πρωτότυπα και τους δράστες. Δυο χρονιά αργότερα, σε μια δημοπρασία, οι ομοσπονδιακοί πράκτορες αναγνωρίζουν τα κλεμμένα σκίτσα, αξίας –τότε- 200.000 δολαρίων. Τα έργα βρέθηκα, οι δράστες πάλι, όχι.
Πικάσο και Μονέ: κλοπή με θράσος και χιούμορ
1969. Στην καρδιά ενός ξέφρενου και πολύχρωμου κόσμου. Μαντισον Αβενιου, Νέα Υόρκη. Στις 17 Νοεμβρίου του 1969, λοιπόν, ο μεγας συλλέκτης Στέφεν Χαν, εγκαινιάζει έκθεση με τα σπουδαιότερα και ομορφότερα κομμάτια της ανεκτίμητης συλλογής του. Ο Χαν συνομιλεί με σημαντικούς εμπόρους τέχνης για το πώς πρέπει να ασφαλίζονται τα έργα, πως να φυλάσσονται και πώς να ισχυροποιούνται τα μέτρα ασφάλειας για να είναι αδύνατες οι κλοπές τους. Την ίδια ώρα, ακριβώς διπλά του, οι κλεφτές του αφαιρούν πίνακες του Μονέ και του Πικασο, αξίας τότε 500.000 δολαρίων, σαν να σχολιάζουν τι βλακείες λέει! Τα έργα δεν έχουν βρεθεί ακόμη.
Ρενουάρ και Ρέμπραντ, ένοπλη ληστεία και χολιγουντιανή διαφυγή
Στοκχόλμη, 2000, Εθνικό Μουσείο Τεχνών. Τρεις ένοπλοι και μασκοφόροι ληστές εισβάλουν στο Μουσείο και αποσπούν δυο πίνακες του Ρενουάρ, ανέντιμης αξίας και έναν του Ρέμπραντ. Οι φυλακές παγώνουν, η αστυνομία αργεί. Οι ληστές διαφεύγουν, με την πολύτιμη λεία τους, με μια εξωλέμβιο, που ήταν δεμένη μπροστά από την είσοδο του μουσείου και χάνονται στην νύχτα και στην θάλασσα. Η αστυνομία της Σουηδίας εκλαμβάνει την ανεύρεση των έργων ως θέμα τιμής. Για πέντε περίπου χρόνια δεν σταματούν να ψάχνουν. Ο ένας πίνακας του Ρενουάρ βρίσκεται στην Σουηδία το 2001, ο δεύτερος στο Λος Άντζελες το 2005 ενώ για τον Ρέμπραντ η σουηδική αστυνομία φεύγει σε ανθρωποκυνηγητό και μετά από μια δύσκολη επιχείρηση σε ξενοδοχείο της Κοπεγχάγης, στην γειτονική Δανία, τον Σεπτέμβριο του 2005.
Η θρυλική κλοπή στην έπαυλη Σερ Άλφρεντ Μπέιτ από τον ΙΡΑ
Μια έπαυλη, μια συλλογή ανεκτίμητων έργων τέχνης, μια επαναστατική πράξη και πολλές, πολλές, πολλές ληστείες. Η πολυτελής έπαυλη του σερ Αλφρεντ Μπειτ, φιλοξενεί εκτός από τους κατοίκους της πάμπολλα έργα τέχνης, που αξία του φτάνει σε δυσθεώρητα ύψη. Κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης και ασφαλείας, ιδιωτική ασφάλεια, οχυρωματικές σχεδόν περιφράξεις προστατεύουν τα έργα. Και δεν αρκούν. Το 1974 ο Ιρλανδικός Επαναστατικός Στρατός εισβάλλει με τακτική αντάρτικου πόλεων στην βίλλα. Δένει και φιμώνει την οικογένεια και τους εργαζομένους στο σπίτι. Αφαιρούν 19 έργα αξίας 8 εκατομμυρίων λιρών. Λίγες ώρες αργότερα ο ΙΡΑ προτείνει να ανταλλάξει τα έργα με μέλη του, που κρατούνται στις εγγλέζικες φυλακές. Η Εγγλέζικη αστυνομία σαρώνει την ύπαιθρο και βρίσει σε ένα εξοχικό σπίτι στο Κορκ τα έργα, ενώ συλαμβάνει υστέρα από ανταλλαγή πυροβολισμών τους υπευθύνους και οργανωτές της ληστείας. Το 1986 μια διαβόητη συμμορία του Δουβλίνου, με αρχηγό της τον Μάρτιν Κάχιλ, επιχειρεί την ίδια εισβολή. Η συμμορία έχει μελετήσει Ιστορία της Τέχνης καλύτερα από τον ΙΡΑ και έτσι κλέβει μόλις 18 πίνακες, που όμως αξιολογούνται στα 30 εκατομμύρια λίρες. Όλα αυτά τα χρονιά έχουν βρεθεί 16 από τα 18 έργα και έχουν επιστραφεί στον Λόρδο και στην οικογένεια του, ανάμεσα τους και ένας ιδιαίτερα αγαπητός στους ιδιοκτήτες πίνακας του Γκέινσμποροου, για τον οποίο χάρηκαν ιδιαίτερα. Το 2001 ένοπλοι άνδρες εισβάλλουν ξανά στην βίλα του Σερ Αλφρεντ Μπέιτ, που τι την πλήρωνε την ασφάλεια;
Καλύτερα πια να άφηνε ανοιχτές τις πόρτες να γλιτώνει και τις ζημιές! Και αυτοί διαβασμένοι, κλέβουν δυο πίνακες αξίας τριών εκατομμυρίων λιρών. Και για κακή τύχη του σερ, ο ένας είναι ο αγαπημένος του Γκέινσμπορόου, που είχε ξανακλαπει από την συμμορία του Δουβλίνου. Το Σεπτέμβριο του 2002 οι πίνακες βρίσκονται και επιστρέφονται εκ νέου στον ιδιοκτήτη. Μήπως τελείωσαν τα βάσανα του συλλέκτη και λόρδου εδώ όμως; Όχι! Δυο μέρες αργότερα από την επιστροφή των τελευταίων κλοπιμαίων κλεφτές μπαίνουν ξανά (!) μέσα και κλέβουν πέντε πίνακες αλλά ο αγαπημένος Γκέινσμπορόου τη γλιτώνει. Τρεις μήνες αργότερα βρίσκονται από μια έφοδο της αστυνομίας σε ένα σπίτι στον Κλοντάλκιν και φυσικά επιστρέφονται στο Λόρδο, που δείχνει να απασχολεί την αστυνομία όσο λίγοι στην Γηραιά Αλβιωνα.
Βερμέερ: Κονσέρτο… για πολυβόλα
Βοστόνη, 18 Μαρτίου 1990, μεσημέρι. Το Μουσείο της πόλης των πανεπιστημίων και των γραμμάτων, είναι πάντα γεμάτο κόσμο. Οι Βοστονέζοι δεν αρέσκονται μόνο να θαυμάζουν τα εκθέματα, αλλά να ψωνίζουν απ τα γκιφτ σοπς του μουσείου ή να τρώνε στα ρεστοράντ του. Εκείνο όμως, το μεσημέρι, ένοπλοι ληστές αφαιρούν από τους τοίχους του μουσείου ένα σπάνιο και σημαντικότατο του Βερμέερ «Το Κονσέρτο». Η αξία του έργου είναι ανεκτίμητη μιας και ο ζωγράφος έχει φιλοτεχνήσει μόλις 35 έργα, ή τουλάχιστον αυτά είναι που αναγνωρίζονται ως δικά του και για αυτό η απώλεια θεωρείται σημαντικότατη, καθώς η υπόθεση δεν έχει εξιχνιαστεί ακόμα.
Ντελακρουά, Ρουμπενς, Ρέμπραντ και άλλα 14 έργα: Ληστεία αλά Τομ Κρουζ
Το 1972 είναι η χρονιά με τις περισσότερες κλοπές έργων τέχνης. Θύμα των ληστειών και το Μουσείο του Μόντρεαλ. Εκείνη τη χρονιά είχε οργανωθεί έκθεση με έργα καλλιτεχνών του 18ου αιώνα, ανάμεσα τους πολύτιμες ελαιογραφίες των Ντελακρουα, Ρουμπενς, Ρεμπραντ, Βινσέντ, Γκέινσμπορόου. Το μουσείο έχει γυάλινη σκεπή. Οι ληστές τρυπάνε την στέγη και μέσα στην νύχτα κρεμιούνται με σχοινιά μέσα στο μουσείο, όπως ο Τομ Κρουζ στις Επικίνδυνες Αποστολές. Αποσπούν ανενόχλητοι 17 έργα. Το πρωί οι υπάλληλοι αντικρίζουν άδειους τοίχους!
Καραβάτζο, Nativity with St, Francis and St Lawrence: Ληστεία αλά Ιταλικά
Παλέρμο 19 Οκτωβρίου του 1969. Χάνεται μέσα σε μια νύχτα το πιο πολύτιμο έργο του Παλέρμο. Από το Ορατόριο του Αγίου Λορέντζο, έχει κλαπεί το έργο του Κραβάτζο Nativity with St, Francis and St Lawrence. Η αξία του συγκεκριμένου πίνακα εκτιμάται πάνω από 50.000.000 ευρώ. Από το 1969 μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί ούτε ο πίνακας, ούτε οι δράστες. Οι ψίθυροι στη πόλη και οι υποψίες στις αρχές δείχνουν προς την Ιταλική Μαφία, ενώ θεωρείται πως ο πίνακας έχει καταστραφεί, αλλά χωρίς να αποδεικνύεται τίποτα. Εδώ που τα λέμε και το γιοτ κανενός Ρώσου μεγιστάνα να διακοσμεί, άντε να τον βρουν οι καραμπινιέροι!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ναι, το όμορφο οι άνθρωποι θέλουν να το αποκτούν ακόμη και κλέβοντας το, μόνο που στην υπόθεση τέχνη, οι σπουδαίοι πίνακες είναι δύσκολο να πωληθουν, η έστω να εμφανιστούν, ακριβώς γιατί είναι διάσημοι, ενώ συχνά οι αγοραστές πέφτουν θύματα καλών αντιγραφέων! Άρα; Καταλήγουμε και πάλι στην ιαχή της Ντόρας της μικρής εξερευνήτριας: ΜΗ ΚΛΕΒΕΙΣ ΚΛΕΦΤΗ!
