Γιώργος Πράτανος: «Σοφία τελικά είναι να εκτιμάς αυτά που έχεις και όχι όσα ονειρεύεσαι να έχεις»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΣΟΛΚΑ

Ο Γιώργος Πράτανος, δημοσιογράφος στο επάγγελμα και συγγραφέας που διακρίθηκε με το πρώτο του κιόλας βιβλίο «Ο ανεπιθύμητος νεκρός» σε Ελλάδα και ΗΠΑ, είναι παλαιάς κοπής άνδρας. Δηλαδή, ένας κύριος!  Ευγενής και ευγενικός, με μπέσα και λεβεντιά Θεσσαλονικιώτικα, με τρόπους, με σεβασμό στη γνώση, τις προσπάθειες, τους ανθρώπους. Παλαιάς κοπής γιατί ακόμα ανοίγει την πόρτα στις κυρίες κάθε ηλικίας και κοινωνικής αναγνώριση, χαρίζει λουλούδια, αγαπά τα παιδιά, ακούει Παβαρότι – Νομίνκο – Καρέρας τα Χριστούγεννα, έχει αρχές και υψηλό αξιακό σύστημα. Και ακόμα πιο πολύ γιατί έχει συναίσθηση τιμής και φιλότιμου. Άτομο που επιμένει στα προσωπικά του «μη» και δεν». Να μην προσβάλει, να μην κάνει τον έξυπνο, να μην πατάει επί πτωμάτων εις το όνομα της καριέρας, να μην «γλείφει» τους ισχυρούς, να μην γελάει με τα μη αστεία των όποιων αφεντικών, να μην είναι αγενής.  Δεν πιέζει καταστάσεις, δεν κατηγορεί ανθρώπους, δεν κουτσομπολεύει, δεν «διαδρομίζει» στις δουλειές του, δεν κάνει πίσω στις αρχές του, δεν υπολογίζει κόστος στην προάσπιση της αλήθειας του. Βεβαίως και είναι ΠΑΟΚ, Θεσσαλονικιός αφού! Του αρέσουν τα λουλούδια που μυρίζουν, τα ξημερώματα, τα βουνά πιο πολύ απ τις παραλίες, το κόκκινο και το μαύρο πιο πολύ από πιο ουδέτερα χρώματα, οι ξανθές γυναίκες πιο πολύ απ τις μελαχρινές, οι αντροπαρέες, αλλά θαυμάζει βαθύτατα κοφτερά γυναικεία μυαλά. Δεν είναι συγκρουσιακός. Προτιμά να φεύγει, παρά να αναλώνεται σε ανούσιες διαμάχες πρόσκαιρου μεγαλείου και μικροπρεπών ωφελειών. Είναι φίλος μου και είμαι περήφανη για αυτόν, έτσι κι αλλιώς! Αλλά και γιατί κυκλοφορεί το νέο του του βιβλίο με τη Νίκη  Σταύρου, την απόλυτη δικαιούχο του έργου του Νίκου Καζαντζάκη, που ο Γιώργος έχει μελετήσει, αναλύσει και λατρέψει βαθύτατα. Και είμαι σίγουρη, με τόσα βιβλία να κυκλοφορούν πια, πως ο δικός μου φίλος, έγραψε -ξανά!- το καλύτερο. Με αφορμή, λοιπόν,  το «Έχεις τα πινέλα – 33 μαθήματα ζωής από τον Νίκο Καζαντζάκη», μιλάμε απ τα κινητά μας, αυτός Αθήνα, εγώ Βοστώνη. Εκεί είναι ξημερώματα και εδώ νωρίς το βράδυ. Ενδιάμεσα μου τραγουδά στεντόρεια χριστουγεννιάτικα τραγούδια και δεν βλέπει που βουρκώνω, γιατί απλά μου…  λείπει! Κάνω λοιπόν, την πρώτη ερώτηση με στιλάκι και καλά δε τρέχει και τίποτα! Και συνεχίζουμε λέγοντας περίπου, αυτά:

-Γιώργο; Σ’ έχω για άνθρωπο που του αρέσουν τα μυθιστορήματα και η φιλοσοφία, όχι τα βιβλία αυτοβελτίωσης… Τι σε έπιασε;

«Ναι, δεν είναι του γούστου μου είναι η αλήθεια! Προτιμώ την ενδοσκόπηση μέσω των μυθιστορημάτων ή των φιλοσοφικών κειμένων. Ωστόσο, ένιωσα μια πρόκληση… Σε μια χαλαρή έξοδο με τον εκδότη της Διόπτρας, Κωνσταντίνο Παπαδόπουλο, και τη διευθύντρια του εκδοτικού, Αλεξάνδρα Αυγερινού,  είχα αναπτύξει όλα εκείνα τα επιχειρήματα εναντίον αυτής της νέας πραγματικότητας: Αμφιβόλου υπόβαθρου life coachers, σχεδόν αστείες πρακτικές, αμφίβολα «μυστικά» για μια «καλύτερη ζωή». Διαβάζουμε στην Ελλάδα βιβλία που έχουν γραφτεί από ξένους συγγραφείς, τα οποία και έχουν μηδενική εφαρμογή στη χώρα μας, όπως είναι φυσικό»!

-Γαμώτο! Δεν υπάρχουν μυστικά για μια καλύτερη ζωή, ε;

«Πώς να υπάρχουν; Είναι δεδομένο πως ο, τι αξίζει απαιτεί κόπο, δεν είναι κάποια ανακάλυψη πρόσφατη. Αλλά δεν μπορείς να λες σε έναν άνεργο πως «η ευτυχία είναι απόφαση». Η ελληνική κοινωνία δεν εμφανίζει τις ίδιες παθογένειες με την αμερικανική. Δεν είναι πως έχουμε εξασφαλίσει μια άνετη ζωή και μας λείπει το κίνητρο για να ζήσουμε. Άρα, δεν φτάνει που ένα άτομο περνάει δύσκολο, του λέμε πως είναι και ευθύνη του που δεν είναι «ευτυχισμένος». Έτσι, λοιπόν, αποδέχθηκα την πρόκληση, μαζί με τη Νίκη Σταύρου, να γράψουμε ένα βιβλίο, το Έχεις τα Πινέλα, για έναν άνθρωπο που γνωρίζουμε το υπόβαθρό του, τη ζωή του, τις σημαντικές αποφάσεις που έχει πάρει και πού τον οδήγησαν! Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ο μόνος άνθρωπος που γνωρίζω που εφάρμοζε όλα όσα πρέσβευε. Είναι αυτό που λένε οι Αμερικανοί, «Leading by example» («Ηγεσία μέσω του παραδείγματος»). Δεν ήταν άλλος στο δημόσιο βίο και άλλος στην ιδιωτική του ζωή -όπως συμβαίνει με την πλειοψηφία των δημοσίων προσώπων. Έτσι, πατώντας πάνω στη ζωή του Καζαντζάκη, σε κάποια αποφθέγματά του, γράψαμε τι διδάσκει, όχι για να γίνει τυφλοσούρτης, αλλά σαν ένα GPS που μπορεί κάποιος να συμβουλευτεί στην πορεία της ζωής του. Δεν σου κρύβω πως κι εγώ πλέον «χάνομαι» πιο συχνά από ό, τι πιο παλιά, μέσα στην ταχύτητα της καθημερινότητας, στις συνεχόμενες απογοητεύσεις… Εκεί είναι που θες έμπνευση, κίνητρο, μια πρόκληση που σε ανασταίνει και σε κινητοποιεί εσωτερικά! Έτσι γυρίζει η γη…».

-Και; Εσένα; Τι σε κινητοποιεί εσωτερικά;

«Τα ωραία κείμενα, οι άνθρωποι που μιλάνε όμορφα, οι σκέψεις που φεύγουν από την επιφάνεια και καταβυθίζονται για να πεταχτούν στη συνέχεια με ορμή έξω από τα νερά και να τα ταράξουν! Οι άνθρωποι σαν εσένα, οι οποίοι σκέφτονται, παλεύουν, δημιουργούν… «Ο άνθρωπος είναι η απάντηση όποια και αν είναι η ερώτηση» που έγραφε και ο Αντρέ Μπρετόν. Θέλω να μεγαλώνω την παρέα, να γνωρίζω περισσότερους ενδιαφέροντες ανθρώπους, να εξελίσσομαι και παράλληλα να εξελίσσονται όλοι γύρω μου».

-Δεν υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέσαι αν αξίζει τον κόπο;

«Το μυστήριο με την ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι απλά η επιβίωσή του, αλλά να βρεθεί για το οποίο να ζει», γράφει ο Φίοντορ Ντοστογιέφσκι στο «Αδελφοί Καραμαζόφ». Αυτή είναι και το επίκεντρο της φιλοσοφίας του Καζαντζάκη: Το σκουλήκι που γίνεται πεταλούδα. Δεν είναι πάντα εύκολο, δεν αποδίδει καρπούς καθημερινά, αλλά όταν συμβαίνει αυτό, νιώθω ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου».

-Πότε ήταν η τελευταία φορά που ήσουν ευτυχισμένος;

«Στις δύο παρουσιάσεις του Έχεις τα Πινέλα, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη! Είχε πολύ καιρό να μαζευτεί τόσο όμορφος κόσμος για να συζητήσουμε για τόσο αγαπημένα θέματα! Γενικότερα, για εμένα, η ευτυχία, η ευδαιμονία, έχει να κάνει με την εκπλήρωση».

-Πότε ήταν η τελευταία φορά που φοβήθηκες;

«Προσπαθώ να μην φοβάμαι! Το αίσθημα του φόβου είναι γενικό, έχει να κάνει με τις ανασφάλειες. Έχω διαβάσει μια έρευνα που έλεγε πως μόνο το 85% όσων σε απασχολούν πραγματοποιείται! Ας αναλογιστεί ο καθένας τι φοβόταν 10 χρόνια πριν και τι τελικά συνέβη. Ας αναλογιστεί επίσης, τώρα που είναι ο καιρός της ανασκόπησης και των αποφάσεων για τη νέα χρονιά, τι έχει περάσει η ψυχούλα του για να φτάσει εκεί που βρίσκεται σήμερα. Γιατί είναι σοφία να εκτιμά κανείς αυτά που έχει και όχι όσα ονειρεύεται να έχει».

-Ποια είναι η επόμενη πρόκληση;

«Δεν ξέρω ακόμη! Νομίζω πως θα τη βρούμε μαζί σε κάποια βιντεοκλήση τις προσεχείς ημέρες»! 

-Αμήν, αδελφέ Γιώργο, αμήν…

Το βιβλίο του Γιώργου Πράτανου και της Νίκης Σταύρου «Έχεις τα πινέλα – 33 μαθήματα ζωής από τον Νίκο Καζαντζάκη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ σε όλα τα βιβλιοπωλεία. Στην προσεγμένη έκδοση σημειώνεται πως «Το Έχεις τα πινέλα δεν είναι απλώς όμορφα αποσπάσματα από τα έργα του Καζαντζάκη. Εδώ θα βρείτε έναν τρόπο ολιστικής αντιμετώπισης της ζωής, τον οποίο εφάρμοσε ο ίδιος ο στοχαστής. Ο Καζαντζάκης είναι από τους λίγους ανθρώπους που μετουσίωναν κάθε σκέψη σε πράξη, που βίωνε όλα όσα πρέσβευε, μαζί και τις συνέπειές τους. Ξεχάστε συμπαντικές συνωμοσίες για την εκπλήρωση ονείρων και όσους χαμογελαστοί διατυμπανίζουν πως η ευτυχία είναι επιλογή. Ο προσωπικός αγώνας του καθενός είναι ένας ανήφορος, μια επίπονη διαδικασία για να καταφέρει ο άνθρωπος να μεταμορφωθεί από σκουλήκι που σέρνεται στη γη σε μια πολύχρωμη πεταλούδα. «Δε με νοιάζει ο θάνατος, με νοιάζει η φθορά? αυτή εξευτελίζει τον άνθρωπο. Αυτήν πρέπει να νικήσω…»…