Amanda Gorman: Το κορίτσι που λατρέψαμε, πιστεύει πως η ποίηση θα αλλάξει αυτόν τον κόσμο

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΣΟΛΚΑ

Η Ανθή Σαλαγκούδη, η επιστροφή του ογκόλιθου Λιάγκα στην εκπομπή της Σκορδά, το Survivor και οι σεφ, αλλά κυρίως η μοναξιά του εγκλεισμού και ένα κόσμος μελαγχολικός που παλεύει με έναν ιό, μπορεί να είναι τα θέματα σε όλα τα σάιτ της Ελλάδας τώρα. Στις ΗΠΑ, όμως, μετά από ωκεανούς απόστασης, ένα κορίτσι, εκπρόσωπος της Generation Z, η Amanda Gorman, έδωσε, με την εμφάνιση στην ορκωμοσία Μπάιντεν – Χάρις και το ποίημα της «The Hill We Climb», ένα μήνυμα αισιοδοξία για εκείνους που θα πάρουν τον κόσμο στα χέρια τους, σε λίγα χρόνια. Μπορεί και να τον κάνουν πιο όμορφο. Η υφήλιος μαγεύτηκε, από το κοριτσάκι με το καναρινί παλτό και την κόκκινη στέκα που στάθηκε ανάμεσα στην εξουσία και τους σούπερ σταρ και όρθωσε τη φωνή του.  Πριν τελειώσει να απαγγέλει το ποίημα της η σελίδα της στο Instagram, άρχισε να αποκτά εκατοντάδες χιλιάδες followers ανά δευτερόλεπτο. Και έτσι ο κόσμος έμαθε και ερωτεύτηκε το κορίτσι που ονειρεύτηκε να αλλάξει τον κόσμο με λέξεις, ποίηση και ομορφιά…

Ένα παιδί μονογονεϊκής οικογένειας που αγαπούσε τους ελέφαντες και έγραφε τραγούδια από τα 5

Η Αμάντα, γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στο Λος Αντζελες και έχει μια δίδυμη αδελφή, την Γκαμπριέλ Γκόρμαν, ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το φυλετικό και σκηνοθέτη.

Μεγάλωσαν μαζί με τον αδερφό τους από την ανύπαντρη μητέρα της, Τζόαν Γουίκς, που ήταν καθηγήτρια Αγγλικών. Η Αμάντα Γκόρμαν θυμάται ότι η μητέρα της, επέτρεπε στα παιδιά να παρακολουθούν μόνο κωμωδίες της δεκαετίας του 1940, όπου υπήρχε μια αθωότητα και μια σχεδόν αφέλεια στη θεματολογία. Η Αμάντα ήθελε να βλέπει κανονική τηλεόραση και έτσι έβγαλε ένα λόγο «με επιχειρήματα κοινωνικής δικαιοσύνης για το δικαίωμα στη τηλεόραση». Η μαμά υποχώρησε. Το διαμέρισμά τους ήταν γεμάτο με αγαλματάκια και μινιατούρες ελεφάντων. «Οι ελέφαντες αντιπροσωπεύουν ενσυναίσθηση… δεν ξεχνούν ποτέ», είπε η Αμάντα Γκόρμαν σε συνέντευξη της «και είναι ομαδικά πλάσματα και σύμβολα μητρότητας, οπότε τα αγαπούσαμε πολύ». Στα 5 της έγραφε τραγούδια. Σύντομα όμως συνειδητοποίησε ότι τα τραγούδια που έγραφε ήταν στην πραγματικότητα ποιήματα. Ωστόσο, η Αμάντα δεν έκλεισε πλήρως τη μουσική.

Πρόσφατα και με την δραστηριοποίηση της στο Black Lives Matter, συνεργάστηκε με τον MILCK για μια σύγχρονη απόδοση του σινγκλ της «Somebody’s Beloved». Έχει κάνει επίσης ραπ, ενώ το πιο πρόσφατο βιβλίο της Αμάντα είναι επίσης ένα νεύμα στις μουσικές της αρχές με το “Change Sings”, όπως και η ποιητική της συλλογή έχει αναφορές στη μουσική.

Όταν ήταν ένα δημογραφικό στοιχείο για το σχολείο της και η εξέγερση της

Η Αμάντα πήγε σχολείο στο επαναστατικό New Roads School, που τα μαθήματα δε γίνονται σε τάξεις αλλά σε μπανγκαλόου ανοιχτά στη φύση και όπου οι εκπαιδευτικοί δε πιστεύουν πως βοηθά τα παιδιά το σύστημα βαθμολόγησης, έτσι δε βάζουν βαθμούς. Και ενώ το προοδευτικό σχολείο πρότρεπε τα παιδιά στην έκφραση της δημιουργικότητας και κήρυττε την κοινωνική δικαιοσύνη, η Γκόρμαν ένιωθε ότι περιθωριοποιούταν η διαφορετικότητα. «Η αδερφή μου και εγώ ήμασταν οι μοναδικοί μαύροι μαθητές στο σχολείο. Η οικογένειά μου αντιπροσώπευε τα δημογραφικά στοιχεία για να θεωρείται το σχολείο σωστό και τίποτα άλλο». Απογοητευμένες, οι δίδυμες αδελφές Γκόρμαν στάθηκαν στην τάξη και ξεκίνησαν έναν διάλογο για «το ότι οι μαύροι χρησιμοποιούνται ως άλλοθι των δημογραφικών στοιχείων του σχολείων, όπως τα κουίρ άτομα, οι Λατίνο και οι Εβραίοι μαθητές.

Η συνάντηση με την Μαλάλα και τα Ηνωμένα Έθνη

 Η Αμάντα σκοπεύει να διεκδικήσει την προεδρία των ΗΠΑ το 2036, όπως εκμυστηρεύτηκε στους New York Times το 2017, ενώ παθιάζεται με θέματα εκπαίδευσης, ισότητας των φύλων και περιβαλλοντικής δικαιοσύνη.  Σε ηλικία 16 ετών, έγινε εκπρόσωπος νέων των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη. Το 2013, παρακολούθησε μια ομιλία από την Μαλάλα και συγκλονίστηκε. Τότε αποφάσισε να κάνει ότι περνά από το χέρι της ως Αντιπρόσωπος Νεολαίας των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη για να βοηθήσει σε μια συνεχή προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων για μερικά από τα πιο πιεστικά προβλήματα, όπως η φτώχεια, η πείνα, η ανισότητα και η κλιματική αλλαγή. Σε μια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ το 2017, έγραψε ένα ποίημα με τίτλο «The Gathering Place», που χαρακτηρίζεται από τρυφερότητα, θλίψη και απόφαση για αγώνα.  

Για την προ – προγιαγιά Αμάντα που ήταν σκλάβα και που δεν της επιτράπηκε πότε να μάθει να διαβάζει και να γράφει

Με την εκπληκτική εμφάνιση της που έκλεψε τις εντυπώσεις στο Προεδρικό βάθρο, φαίνεται απίστευτο πως η Αμάντα είχε πρόβλημα άρθρωσης και είχε εκτός των άλλων, «ροτισμό». «Το γράμμα R ήταν ένας ογκόλιθος εμπόδιο της ανθρώπινης ύπαρξής μου», δήλωσε αστειευόμενη. Η Αμάντα μαζί με την αδελφή της γεννήθηκαν πρόωρα και από βρέφος είχε χρόνιες λοιμώξεις του αυτιού, οι οποίες στη συνέχεια οδήγησαν σε μια διαταραχή της ακουστικής επεξεργασίας που έκανε δύσκολη την κατανόηση της ομιλίας, με αποτέλεσμα την παρεμπόδισή της. Μέχρι σήμερα αγωνίζεται για την σωστή έκφραση όλων όσων θέλει να πει και αυτό κάνει ακόμα πιο μεγαλειώδη την εμφάνιση της στην προεδρική ορκωμοσία. Φοράει πάντα ένα το κολιεδάκι που ανήκε στη γιαγια της για φυλαχτό. «Έχω το όνομα της προ – προ γιαγιά μου και εκείνη η Αμάντα ήταν σκλάβα και δεν της επιτράπηκε ποτέ να διαβάσει και να γράψει. Για εκείνη τη γιαγιά και για όλες σαν εκείνη, ήξερα πως η γραφή ήταν η σχεδία μου, αφού είχα προβλήματα στο μιλήσω για να ακουστεί η φωνή μου».

Η Χίλαρι, η Όπρα, η Μισέλ και το One Pen, One Page για να μάθουν όλοι γράμματα

Στην Αμάντα, που ως ποιήτρια έχει σαρώσει βραβεία από την εφηβεία της, έχει μεγάλη αδυναμία η Χίλαρι Κλίντον αλλά και η περιβόητη Όπρα Γουίνφρεϊ. Η Μισέλ Ομπάμα ως πρώτη κυρία, ακόμη, ανακηρύξει την τη νεαρή ποιήτρια  ως πρέσβειρα λέξεων, όταν εκείνη είχε δώσει μια ομιλία στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Εκεί την γνώρισε ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος επίσης είχε μεγάλα προβλήματα με την άρθρωση του και αγωνίστηκε να ξεπεράσει απαγγέλοντας δυνατά ποίηση. Το 2016 η Αμάντα ίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό One Pen, One Page, που βοηθά στην καταπολέμηση του αναλφαβητισμού και της ανισότητας μέσω της γραφής και της εκπαίδευσης κοινωνικής δικαιοσύνης. «Για τους μαθητές αφηγητές που αποφάσισαν να αλλάξουν τον κόσμο» διευκρινίζει στη σελίδα της οργάνωσης της.

Το Χάρβαρντ, η Κοινωνιολογία και η αποκλεισμένη από το λαό της γνώση για γενιές και γενιές

Η Αμάντα αποφοίτησε από το Χάρβαρντ πέρυσι και ήταν ακόμα φοιτήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας, όταν ανακηρύχτηκε εθνική ποιήτρια νεολαίας, τον Απρίλιο του 2017. Αντί να επιλέξει την Αγγλική Φιλολογία για τις σπουδές της, εκείνη επέλεξε την Κοινωνιολογία, προσπαθώντας να βρει εκείνα τα γνωστικά εργαλεία που θα την βοηθούσαν για να αντιληφθεί την τόση κοινωνική και οικονομική ανισότητα του κόσμου. Λαμβάνοντας την υποτροφία Milken Family Foundation μπόρεσε να σπουδάσει στο Χάρβαρντ, πρόγραμμα που θεώρησε ως «καταπληκτικό προνόμιο». Η Αμάντα όμως, θυμάται λευκούς συμφοιτητές να σχολιάζουν ειρωνικά την αδυναμία της στα λατινικά και να ειρωνεύονται την υπερβολική της αυτοπεποίθηση.  Η Αμάντα όμως δεν πτοήθηκε ποτέ της. «Ως ένα μαύρο κορίτσι και απόγονος σκλάβων, αποφοιτώντας από το κολέγιο, πόσο μάλλον από ένα πανεπιστήμιο σαν αυτό,  σήμαινε ότι ήμουν σε θέση να αποκτήσω πρόσβαση στη γνώση που είναι δύναμή, και που ήταν απαγορευτική για το λαό μου για γενιές και γενιές. Συνάντησα εκεί, μερικά από τα πιο σπουδαία μυαλά της ανθρωπότητας και είμαι τόσο ευγνώμων για τις αναμνήσεις, τις γνώσεις και, πάνω απ όλα, τις φιλίες που απέκτησα». Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο άρχισε να εργάζεται σε ένα έργο που ονομάζεται «Generation Empathy», ένα βιωματικό έργο εικονικής πραγματικότητας που επιδιώκει την ενδυνάμωση των εφήβων κοριτσιών.

… διανόηση, ποίηση μα και μόδα

Η νεαρή ποιήτρια ως ηγετική μορφή μιας γενιάς δε μπορεί να μη φέρει και τα χαρακτηριστικά της. Έτσι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα μαζί, που ίσως, σε άλλους καιρούς να φαίνονταν αντιδιαμετρικά αντίθετα μεταξύ τους. Ετσι η ακτιβίστρια ποιήτρια και διανοουμένη Αμάντα πόζαρε με το πλέον διάσημο κίτρινο παλτό της για την καμπάνια της Prada και εμφανίστηκε επίσης ως κεντρικό πρόσωπο της διαφημιστικής εκστρατείας του Helmut Lang. Φυσικά γινεται θέμα στην Vogue αλλά εκείνη έχει το δικό της στιλ πάνω και πέρα απ όλα, με έμπνευση για το ντύσιμο της σπουδαίες γυναίκες όπως οι Μάγια Αγγέλου, Δούκισσα του Σάσεξ, Μισέλ Ομπάμα αλλά και η ηρωίδα της σειράς «Η Θαυμάσια κυρία Μάισελ».Πρόσφατα την έβλεπα σε μια συνέντευξη της στο NBC ντυμένη κατακόκκινα, να μιλά με αυτόν τον τόσο εκφραστικό αλλά πράο της τρόπο. Μια νέα γυναίκα σε ένα τεράστιο κόσμο που κάνει τη διαφορά. Και είναι ξεκάθαρο, πως μέσα απ αυτή τη νιότη που βίωσε ήδη την διαφορά στην ομιλία και στη φυλή, μεγαλωμένη σε μονογονεϊκή οικογένεια, αγωνίστρια από μικρή, «εγγονή σκλάβων» όπως λέει, η Αμάντα θα συνεχίσει να εκπλήσσει τον κόσμο και ίσως και τον εαυτό της με τις δυνατότητες της καλοσύνης, της αγωνιστικότητας, της αίσθησης δικαίου και της ενσυναίσθησης της. Με τη δύναμη της ποίησης που αρκεί για να σώσει το κόσμο…